CAN SÖZDÜR ƏGƏR BİLƏRSƏ İNSAN ● EYVAZ TAHANIN İNTERNET DÜŞƏRGƏCİYİ
استاد ولی محمد خوجه نسخه‌ی خطی سوم دده قورقود را پیدا کرده است. پیشتر تنها از دو نسخه‌ی واتیکان و درسدن خبر داشتیم. این نسخه به پاس زحماتشان باید به نام ایشان ثبت شود. لیکن به رغم آنکه مالکیت نسخه‌ی فیزیکی به ایشان تعلق دارد، محتوای نسخه ملکِ مشاءِ جامعه‌ی انسانی، به ویژه محافل فرهنگی …
Read More “نسخه‌ی سوم دده قورقود؛ مسئله‌ی مالکیت و اصالت | ایواز طاها”
چرا درباره‌ی انقلاب جدید الجزایر سکوت برقرار است؟ | ایواز طاها شبکه‌ی الجزیره در آخرین ساعات دوم آوریل خبر مهمی را گزارش کرد، خبر استعفای عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس جمهوری الجزایر که رؤیای ریاست مادام العمر را در سر داشت. در واقع قیام میلیونی مردم الجزایر در ششمین هفته‌ی خود در 29 مارس به کناره‌گیری بوتفلیقه …
ژن خوب و آهِ مادرِ ستارِ بهشتی حمیدرضا جلایی‌پور واکنش تعدادی از شخصیت‌ها را که از آزادی پسرش ابراز خوشحالی کرده‌اند در کانال تلگرامی‌اش جای داده است. فهرستی که از عطاءالله مهاجرانی گرفته تا علی شکوری‌راد و از مسعود بهنود گرفته تا حسام‌الدین آشنا را دربرمی‌گیرد. سکوت این افراد درباره‌ی زندانیان دیگر و سخن‌گفتن‌شان …
Read More “نامه‌ی محرمانه به حمیدرضا جلایی‌پور | ایواز طاها”
بازی زیبای کرواسی-روسیه برایم یک بازی خنثای فوتبال نبود، چیزی آمیخته به احساس، ایدئولوژی و سیاست بود. از حذف برزیل ناراحت شده بودم اما این نخستین مسابقه‌ای بود که هیجان را بر وجودم مستولی کرد و نفسم را به شماره انداخت. بازیکنان و تماشاگران روس و کروات فرفی برایم ندارند. هر دو طرف همنوعان من‌اند. …
Read More “آیا فوتبال زیبا نمی‌تواند تنها خودش باشد؟ |#ایواز_طاها”
رخدادی نظم جاری امور را برآشفته است. فرزندان آذربایجان برای گرامی‌داشت زادروز بابک خرم‌دین به گونه‌ی مسالمت‌آمیز و بدون ایجاد مزاحمتی برای شهروندان در قلعه‌ی بابک گرد می‌آیند. ولی حکومت معلوم نیست با استناد به چه قانونی شماری زیادی از آنان را زندانی می‌کند. گویا مردمان این کشور تنها برای تأیید حکومت می‌توانند گردهم آیند، …
فیلم ”بهشت بر فراز برلین“ و یا ”زیر آسمان برلین“ ویم وندرس به کمک هانرى آلکان فیلمبردار افسانه اى در سال 1987 به روی پرده رفته است. در فیلم فرشته‌ای را به تصویر کشیده‌اند که خودخواسته از جاودانگی امتناع می‌کند. به رغم دیالوگ‌های طولانی و پرتکلف، منتقدین بسیارى همچون دنیس هاپر ویژگى‌هاى بصرى فوق‌العاده‌اش را …
ويم وندرس‌ین ”برلین اوزه‌رینده جننت“ فیلمیندن ایلهام آلاراق هر دَييشيک‌ليک بير آدديم بيزي اؤلومه ياخينلاشديرير. اؤلمزليک آنجاق دَييشمز عالَم‌لره، دويولماز [غيرمحسوس] وارليق‌لارا خاص‌دير. اؤلمزليک ايسته‌ييرسن‌سه، دورغونلوق، ائتکي‌سيزليک، و گوجسوزلويو ده قبول ائتمه‌لیسن. بشر بونو ايسته‌مير. بشر باجارديقجا گوٍج‌لو اوْلماغا جان آتیر. مَلَک بئش‌تومنلیک سیککه‌نی يئردن قالديرا بيلمير، چونکي أبدي‌دير. آمما بشر گوٍج‌لودور، چونکي اؤله‌زي‌دير، …
مصطفی محقق داماد از نخستین استادانم در فلسفه است. من از همان آغاز احساس دوگانه ای درباره‌اش داشتم: شخصیت سیاسی‌اش مرا می‌راند، اما تسلطش به ساحت علمی خودش شیفته‌ام می‌کرد. با اينهمه، رئیس اسبق سازمان بازرسی کل کشور به مرور رویکردی دموکراتیک یافت و در سیمایی انساندوستانه و اخلاق‌مدارانه در عرصه‌ی اجتماع ظاهر شد. وی …
رضا پهلوی چندی پیش در سالگرد 21 آذر به جای آنکه از جنایت کتابسوزان در آذر 1326 متأسف باشد، باز هم به گفتمان منسوخ نجات آذربایجان توسط پدر تاجدارش چنگ زد. اینجا البته موضوع بحث چیز دیگری است. وی مثل همیشه از فضل پدر گفت. گرچه بخشی از ادعاها بی‌وجه نبود، اما شاهزاده چیزی را …
یورگن هابرماس در ۱۹۹۰ ابراز نظر کرد که جمهوری‌های “جدایی‌طلب”ی چون اسلوونیا یا کرواسی به حد کافی از جوهر دموکراتیک برای ادامه‌ی بقا در مقام دولت‌های مستقلِ مدرن، برخوردار نیستند. و از این طریق یک کلیشه را بیان کرد: تنها صرب‌ها موجودیت قومی دارای جوهره‌ی کافی برای تشکیل دولتی از آن خود هستند. در اینجا …
یکی از دوستان می‌نویسد: «انتصاب مهندس بهمن حسین‌زاده به عنوان سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری نشان دهنده اهمیت [دادن] استاندار اردبیل به فعالان اصلاح‌طلب در چارچوب شایسته‌سالاری است. آقای حسین‌زاده برخاسته از خانواده‌ای شاخص و شرافتمند است و از نیروهای میانه‌رو اصلاح‌طلب به‌شمار می‌رود.» ما با ماهیت این انتصاب کاری نداریم، …
Read More “آن کارگر روزمزد شاخص است یا معاون استاندار | ایواز طاها”
بیداری از خواب جزمی درباره ی گذشته تاریخی سرزمین های خلافت شرقی را با شکی غزالی‌وار آغاز کردم. با بدبینی به منش فلسفه‌ستیزی‌اش، و هماوردی پیروزمندانه‌اش در مقابل جریان عقلگرای زمانه‌اش. پیش از آنکه حتی بدانم این مرد وارسته خود به چیز شک کرده است. وقتی شکی فراگیر ولی به مراتب سطحی‌تر از غزالی را …
در جریان آخرین مسابقه‌ی تیم تراکتور در فصل ۹۳-۹۴ اتفاقی افتاد که به شکلی قابل اجتناب بود. فرض اول بر آن است که توطئه‌ای در کار بود تا سپاهان به جای تراکتور قهرمان لیگ شود. این فرض بی‌وجه نیست. اما تئوری توطئه اغلب زمانی تحقق می‌یابد که بصیرت و بینش انتقادی ما را از کار …
برای مقابله با ناهنجاری‌ها و خشونت‌های اجتماعی، نمایش خشونت متقابل به آیینی عبادی تبدیل شده است. نمایشی که ناکارایی آن در مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر عیان گشته است. برای عقب‌نماندن از این قافله قاتل آتنا در ملأ عام اعدام شد. تردیدی نیست که قاتل آتنا باید بگونه‌ای عادلانه مجازات میشد. اما چاره‌ی کار اعدام …
Read More “قاتل آتنا نباید در ملأء عام اعدام میشد | ایواز طاها”
کیم جونگ اون به قیمت گرسنگی مردم کره همچنان شاخ و شانه می‌کشد. و پوتین، که با سیاست “زمین سوخته” و ریختن بشکه‌های باروت بر سر مردم حلب بن‌بست جنگ در سوریه را شکست، نسخه‌ی دیگری برای کره پیچیده است. وی چندی پیش در حاشیه‌ی اجلاس بریکس گفت که مردم کره‌ی شمالی حاضراند علف بخورند …
آنگ سان سوچی گرفتار وسوسه‌ی دین دنیوی شوونیسم شد. احتمالا نه به خاطر شوق یکسان‌سازی قومی و دینی، بلکه به خاطر ترس از اتهام ارتداد از جانب حامیانش. کیفر ارتداد از این دین دنیوی کم از کیفر ارتداد از آن دین اخروی نیست. این دین دنیوی صرفا پرسش‌های ناظر بر معنای زندگی را پاسخ نمی‌گوید، …
بی‌بی‌سی در برنامه‌ی شصت دقیقه‌ی روز ۱۵ فروردین ۹۶ خود بمب‌گذاری در مترو سن‌پطرزبورگ را به صدر آورد و یک‌سوم وقت کل برنامه را به آن اختصاص داد. در حالی که این حادثه در همین روز رخ نداده بود و خبر هولناک این روز استفاده‌ی رژیم اسد از سلاح شیمیایی در حمله به شهر خان‌شیخون …
Read More “کشتار خان‌شیخون و موضع بی‌بی‌سی فارسی | ایواز طاها”
۱. اقبال به ساخت فیلم‌های مستند و داستانی کوتاه و بلند به زبان ترکی آذربایجانی بیشتر شده است. اما این اقبال با دشواری قدیمی روبروست. پس از اکران فیلم “ائو” [خانه] در جشنواره‌ی فجر اینک نکته‌ی شایان دقت زبان این فیلم‌هاست. به دلیل جذابیت زیباشناختی، فیلم ائو ممکن است در روند تکاملی زبان معیار تأثیری …
۱. به رغم آنکه از عمادالدین نسیمی تا بولوت قره‌چورلو زبان ترکی صاحب میراث عظیم مکتوب بوده، اما در یکصد سال گذشته خطر آن وجود داشت که در ممالک محروسه به یک گویش شفاهی فاقد آثار مکتوب تبدیل شود. دلیل این امر بسته بودن راه زبان ترکی (گویش‌های آذربایجانی، ترکمنی، قشقایی، خلجی و…) به مراکز …
رادیو تلویزیون‌های دولتی در تبریز، ارومیه، اردبیل و زنجان در برخی برنامه‌های ترکی آذربایجانی‌شان غلط حرف می‌زنند. بخشی از این مسئله ممکن است به سیاست‌گذاری‌های غیرمسئولانه مربوط باشد، لیکن بخش دیگری از مشکل زاییده‌ی کم‌آشنایی شماری از مترجمان و گویندگان با زبان مادری است. و فارغ از امر و نهی‌های سیاسی آنها خود می‌توانند تاحدودی …
دو دوره برایم سخت غبطه‌انگیز است. یکی قفقاز پیش از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، دیگری تبریز دهه‌ی چهل با حلقه‌ی آدینه‌اش. بر کدام شخصیت و رویداد و جریان اندیشه‌ی قفقاز پیش از انقلاب می‌توان غبطه نخورد. از جریان‌های ادبی تا مدارس جدید، از مطبوعاتی چون اکینچی تا ملا نصرالدین، و از مباحث پرشور درباره‌ی زبان معیار …
Read More “غبطه به قفقاز پیش از انقلاب و حلقه‌ی آدینه‌ی تبریز | ایواز طاها”
روزنامه‌ی شرق در مصاحبه‌ای با یک ارمنی تحت عنوان “ایران کجاست، ایرانی کیست؟” درباره‌ی ترکان آذربایجانی تحقیرآمیز سخن گفته است. این روزنامه برخلاف تمام موازین حقوق بشری تدریس زبان مادری را به استهزا گرفته، و از طریق نژادشناسی منسوخ به “یکسان‌سازی قومی” و “آسیمیلاسیون فرهنگی” دیرهنگامی پرداخته است. مصاحبه شونده در جایی از همین مصاحبه …
پیشه‌وری یکی از مردان بزرگ سرزمین‌های محصور بین کوه‌های قفقاز و خلیج بوده است. در جمهوری شوروی گیلان به رهبری میرزا کوچک‌خان وزارت خارجه را به عهده داشته، از رهبران بی‌بدیل چپ بوده، و رهبری یک نهضت رهایی‌بخش را به عهده گرفته بود. در برخورد با او از دو مخاطره باید …
جناب آقای حداد عادل رئیس محترم فرهنگستان زبان فارسی! برای روزآمد کردن زبان فارسی هزاران واژه ساخته‌اید. کاری پسندیده که هیچ زبانی بی‌پشتوانه‌ی آن قادر به ادامه‌ی حیات نیست. اما در ایران مردم صرفا به یک زبان تکلم نمی‌کنند، زبان‌های دیگری نیز هستند که نیازمند واژگان جدیداند. پس از اهدای دوازده الی شانزده هزار لغت …
در نمایشگاه اخیر مطبوعات در تهران از اینکه تا این حد مطبوعات کم‌مایه در تبریز منتشر می‌شود، جاخوردم. مطبوعاتی اغلب مسکین، با زبانی الکن و محتوایی تکراری و رسمی. منطق انتشار اغلب آنها برایم نامعلوم است. نه آگهی درخوری دارند، نه خوانندگان زیادی و نه آوازه‌ای. صاحبان این مطبوعات به چه چیز مطبوعه‌شان می‌نازند؟ چیز …
Read More “از حلقه‌ی آدینه‌ی تبریز تا وضع موجود؟ | ایواز طاها”
بدون داشتن صلاحیت حرفه‌ای در تحلیل و آشنایی با جامعه‌ی امریکا، سرگرم شدن مردم با پدیده‌ی ترامپ، مثل سرگرم شدن نهادهای حکومتی با تار موی دختران است. این هردو سبب فراموش شدن مشکلات اصلی می‌شود: * در هیاهوی ترامپ فراموش می‌کنیم زندگی در کشوری را که یکی از غمگین‌ترین مردمان دنیا دارد؛ در آزادی مطبوعات …
Read More “ترامپ را رها کنیم و به زندگی برگردیم! ایواز طاها”
تعدادی از ایرانیان در کنار آرامگاه منتسب به کورش مراسمی برگزار کردند. این حق هر شهروندی است. دولت با برگزارکنندگان این مراسم برخورد قهری کرد، این هم به معنای پایمال‌کردن حقوق شهروندی است. اما مسئله‌ی شایسته‌ی تأمل در این مراسم ماهیت برخی شعارهای ناپسند است که در واکنش فرهیختگانی چون عطاء الله مهاجرانی مغفول مانده …
در یک سایت اصلاح‌طلبی جمله‌ای درج شده که با همه‌ی بی‌اهمیتی‌اش نشانه‌ی دیدگاه‌پریشی با اهمیتی است. جمله این است: «مرکل حملات هوایی روسیه و سوریه علیه پناهگاه‌های تروریست‌ها در شرق حلب را غیرانسانی دانست.» از آن جهت این جمله را انتخاب کرده‌ایم که در سایتی درج شده که تقریبا موضع انتقادی به رژیم اسد دارد. …
اینترنت ملی چیزی است در ردیف سیاست‌زدایی. برقراری نوعی سکوت پیشاسیاسی. خاموشی صداهای دیگر، استحاله‌ی کثرت‌ها در تک‌گویی آزاردهنده. 1. این چیز جدیدی نیست. جامعه این تک‌گویی را در شکل ناقص آن، به صورت انحصار رسانه‌های سمعی و بصری در دست حکومت، تجربه کرده‌است. این امر از طریق مصونیت بخشیدن به حاکمان، نتایج نامطلوبی داشته …
اصطلاح غریبی هست به نام فرهنگ عمومي. اين فرهنگ اغلب به مدد برنامه‌ريزي از بالا، رسانه‌ها، نظام آموزش، و تزريق يارانه‌هاي فرهنگي گسترش يافته، و همچون ديگر ملیت‌ها، بر جامعه‌ي ترکان آذربايجانی نيز در قرن بيستم تحميل شده است. همزمان با حكومت رضا شاه و پيدايش نهادهاي جديدي چون مدارس و دانشگاه‌ها، پديده‌ي دولت-ملت بر …