اؤزچولوک

اؤزچولوک اینگیلیسجه essentialism قارشیلیغی‌دیر. اطراف گئرچکه‌لییه بئله بیر باخیشدا، هر شئیین سرت بیر ذاتی اولدوغو گومان ائدیلیر. اؤرنه‌یین، اؤزچولر اینسان طبیعتی‌نین بللی ذاتی اؤزللیک‌لری اولدوغونا اینانیرلار. ذات هر بیر نسنه‌نین ائله خوصوصیت‌لرینه دئییلیر کی، یوخا چیخدیقدا نسنه ده یوخا چیخما‌لی‌دیر.

باشقا دئییش‌له دئسک، اؤزچولوک فلسفه ده بللی نؤوعه داخیل وارلیغین او نؤوعه عاید کئیفیت‌لر و یا اؤزل‌لیک‌لره مالیک اولدوغونو ادعا ائدن بیر باخیش‌دیر. اؤزچولوک بللی بیر گروپلا باغلی بللی اؤزل‌لیک‌لری گروپون بوتونونه عاید ائدیر. اؤرنه‌یین، آگرئسسیو‌لییی اینسان ماهیتی‌نین آیریلماز آیرینتیسی کیمی تعریف ائدن‌لره گؤره، یاخشی‌ـ‌یامان تجروبه‌لریندن آسیلی اولمایا‌راق اینسانین همیشه آگرئسسیو داورانماغا حاضیرلیغی واردیر.

ذات نسنه‌نین ائله بیر اؤزه‌للییی‌دیر کی، اونون وارلیغی همین اؤزه‌للیکدن آسیلی‌دیر. او اؤزه‌للیک یوخا چیخدیقدا نسنه ده یوخا چیخاجاق. و یا ذات قاورامین ائله بیر آیرینتیسی‌دیر کی، اونو نظره آلما‌دان او قاورام اؤز آنلامینی ایتیره‌جک.

اؤرنه‌یین، فلسفه‌ده اینسان ناطیق [دانیشان و دوشونن] حئیوان کیمی تانیتدیریلیر. یعنی اینسانی اینسان ائدن اؤزه‌للیک، ناطیق‌لیک‌دیر. سیز ناطیق‌لییی اوندان آلیرسانیز حئوانلیغی داوام ائده‌ر، آمما اینسانلیغی یوخا چیخار.  دیل اؤزچولری أرسطودان گلمه ایدئیانی دیله ده آشیلاییرلار. بوردان ایستر-ایسته‌مز بئله بیر نتیجه چیخیر: «سؤزلرین دییشمز آنلامی وار.» آنجاق اؤزچولرین بو باخیشی یانلیش‌دیر. چونکی بو کیمی تانیم‌لاردا زورونلولوق [ضرورت] یوخ‌دور، بیر نؤوع اوزلاشما واردیر. اینسانین باشقا طرزده تعریف اولونا بیله‌جه‌یینی دانماغا هئچ بیر ترجیح یوخ‌دور. هئچ بیر آنلامین هئچ بیر لفظ‌له ذاتی ایلگیسی یوخ‌دور. داها ساده دئسک، اؤزچولویه رغمن، نسنه‌لر دییشمز ذاتین و یا ثابیت حقیقتین داشیییجیسی دئییل‌لر.

آنلامین دییشمزلییی باخیمیندان دا اؤزچولوک پروبئلماتیک‌دیر. تؤز [En. substance, Az. substansiya, فا: جوهر] آنلاییشی‌نین تاریخدن یوخا چیخماسی ایله ایندی اؤزچو باخیشا توتالیتاریسم قایناغی کیمی باخیلیر. مسئله دیل آلانیندا داها حیاتی‌دیر. دئدیم کی، اؤزچو باخشیدا هر بیر نسنه، هر بیر فئنومئن و هر بیر اولای اوچون سرت اؤزه‌یین اولدوغو فرض ائدیلیر. بو ایسه، هانسیسا سؤزون او بیری سؤزدن آسیلی اولمایا‌راق کونکرئت آنلام داشیماسی کیمی دیله یانسیییر. لاکین بئله‌جه دوشونمک، دیله بایاغی باخیشدان قایناقلانیر. حالبوکی، دیلین دییشکن، آخار و گلیشن ماهیتی اولدوغو اوزوندن سؤزجوک‌لرین تاریخن ثابیت آنلامی یوخ‌دور. ألبته گئنیش اوخوجو کوتله‌سی ایله دیالوگ ماراغیندان دولایی قونونو ایلکل [ابتدایی] شکیلده آنلادیرام. یوخسا سؤسوردن، ایکینجی ویتگئنیشتاین‌دان، دئریدا‌دان و گئنللیک‌له آنالیتیک فلسفه‌دن سونرا آرتیق هئچ بیر آنلامی پوزیتیو بیچیمده سؤزجوک‌لرده تثبیت ائتمک اولمور. سؤسوره گؤره، دیل دیفئرئنسیال [افتراقی differential] بیر سیستئم‌دیر. یعنی ایم‌لرین/ایشاره‌لرین اؤزه‌رک وارلیغی و یا گئرچک اؤزه‌یی یوخ‌دور. معین ایشاره او بیری ایشاره‌یه سؤیکنمه‌دن تانیملانا بیلمز. “ایکی” رقمی “بیر” و “اوچ” رقم‌لری سایه‌سینده وارلیق قازانیر، آنلامی چاتدیرماقدا دا اونلارا مؤحتاج‌دیر.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *