سيلينمه‌ين لكه | خوان بوْش | ایواز طاها

Juan-Boschمندن اؤنجه كئچيب گئدن­‌لرين هاميسي باش­‌لاريني وئرميشديلر. من بو ‌باش­‌لاري قارشي ديوارداكي ويترين‌لرده اوزون سيرايا دوٍزولموش حالدا گؤرموٍشدوم. بو ويترين‌لرين ايچينه بولاشيق هاوانين سيزماديغيندان أمينم. دري‌لري‌نين آلتينداكي دامارلاردا قان آخما‌سا بيله، بو باش­لار تخمينَن ديري اولدوقلاري واخت‌ كيمي ماراقلي طرزده ساخلانيليرديلار. بو سرگي­‌ تاماشاسي‌­نين منده درين و گؤزله‌نيلمز قوْرخو اوياتديغيني بوْینوما آليرام. اورداجا بير آن قوْرخودان دوْلايي دوْنوب قالديغيمي آنلاديم.

ايش بوراسيندادیر كي، اوْرادا  اوْلدوغوما باخماياراق، دوٍشونمه‌يه، نه‌سه ائتمه‌يه گوٍجوم يئتميردي؛ آخي من ايندي قاپي‌نين کانداريندان كئچميشديم، آرتيق باشيمي وئرمه‌لي ايديم.

كيمسه مني بو اؤلومجول سيناقدان قورتارا بيلمزدي. دوغرودان دا قوْرخونج بير دورومدا ايليشيب، قالميشديم. گؤروٍنور، آرخادا قالان ياشاييشيم­‌لا، اوْ آندا باشلاياجاغيم ياشام آراسيندا ائله بؤيوک بير اوچوروم يوْخ ايدي. بو اوچوروم فيزيكي باخيمدان، اوٍچ يا دؤرد آدديم اوْلا بيلردي. گؤردوکلريم بونو آنلاديردي كي، اولدوغوم دوروم­لا اولاجاغيم دوروم آراسي، اينسان اؤلچولريله اؤلچوٍله‌سي دئييلدي.

آستا بير سس دئدي: «باشينيزي وئرين!»

اؤزوٍمدن هئچ­واخت ائشيتمه‌ديييم قوْرخولو بير سس­‌له سوْروشدوم: «نه ايسته‌يير‌سيز؟»

بويوروجو [‌آمرانه] اوْلمايان بو سس، ديوارلاري باهالي پارچالارلا اؤرتوٍلموش زالي [تالاري] دوْلدوردو. سسين هاردان گلديييني آنلاماق اوْلموردو. گومانيم‌جا اوردا گؤردوٍيوم نسنه‌لرين هاميسي منيم‌له بير آندا دانيشيرديلار. تالار آغ‌ـ قارا مرمر داش­‌لارلا دؤشَنمیشدی، پيلله‌لره ده چيخيش قاپي‌سيناجان ‌قيرميزي خالچالار سریلمیشدی. رنسانس دؤنمي‌نين چيني ديره‌ك‌لري، قيزيل داش­‌يازي­‌لاري، ائله‌جه‌ ده بؤيوك «بوهم» كريستالي. ويترينده‌كي سايسيز باش­‌لارين پیچیلتی‌لاری‌نین دا چيخماياجاغيني آپ­‌آيدين بيليرديم.

اؤزومدن آسيلي اولماياراق، بلكه ده واختي هدره وئرمك اوٍچون: «باشيمي نئجه آتديريم آخي؟»ــ دئيه، سوْروشدوم.

ــ ساده‌جه اوْنو  ايكي أللي ياپيشين، باش بارماغينيزي چنه‌نيزين آلتيندان باسين، يوخاري چكين، قوْلاي­ليق­‌لا يئريندن چيخديغيني گؤره‌جكسينيز. سوْنرا يوبانمادان اوْنو ماسانين اوٍزه‌رينه قويون.

بوٍتون بونلار بير قاراباسما ايله باغلي اولسايدي، اؤز دورومومو، هابئله وئريلميش گؤستريشين ماهييتنيي آنلاماقدا چتين‌ليك چكمزديم. آمما بو بير كابوس دئييلدي، لاپ هوشوم باشيمدايكن اؤزومو بَر‌­بزه‌ك‌لي بير تالارين اورتاسيندا يالقيز گؤروٍردوم.

دامارلاريمدا دوْلاشان اؤلدوٍروجو شاختادان دوْلايي باشدان آياغا تيتره‌ييرديم. اوْتوروب نه‌يه‌سه سؤيكنمك ايسته‌سم ده، تالاردا بير اوْتوراجاق يوْخ ايدي. نهايت ايكي أليمي ماسايا سؤيكه‌ديم.

سس دئدي: «ائشيتمه‌دينيزمي، يوْخسا باشا دوٍشمه‌دينيز؟» قاباقجا، اوْ سسين بويوروجو دئييل، يومشاق اوْلدوغونو سؤيله‌ميشديم. بلكه ده ائله اوْنا گؤره بو قده‌ر قوْرخونج آلينيردي. عادي و توْختاق بير چالارلا باش كسمك أمري وئره‌ن سسي ائشيتمك، اوْلدوقجا قوْرخو يارادير. سؤزسوٍز،  بو سسين يييه‌سي، بونو اوْ قده‌ر تكرار ائتميشدي كي، داها اؤز دئديك‌لرينه اوْ قده‌ر ده اؤنم وئرميردي. آخير كي، دانيشا بيلديم. جاوابيندا دئديم:

ــ هم ائشيتديم، هم ده آنلاديم. آنجاق بو قوْلاي‌ليق‌لا باشيمي يئريندن چيخارا بيلمه‌رم. بونو دوٍشونمه‌‌ييمه آزاجيق واخت وئرمه‌لي‌سينيز. قبول ائدين، بو باش منيم دوٍشونجه‌لريم‌له، آنی‌لاریم‌لا دوْلودور. اؤزه‌ل ياشامي‌مين اؤزه‌يي‌دير. اوٍسته­‌ليک، من باشسيز قاليرسام نه ‌ايله دوٍشونه‌رم؟

آنجاق بو ماراقلي نيطق، ندنسه بئينيمدن ديليمه آخمادي. نفسيم توتولدو، يئنيدن نفس دريم دئيه، سؤزوٍنو كسديم. يانيلميرام‌سا اوْ سس لاغ‌لاغیلی گوٍلومسه‌دي:

ــ بوردا سيزين دوٍشونمه‌يينيزه گره‌ک يوْخدور، بيز سيزين يئرينيزه دوٍشونوروك. خاطيره‌لره گلديكده ايسه، اونلارا دا گره‌يينيز قالماياجاق. سيز يئني بير ياشاييش باشلاياجاقسينيز.

ــ اؤزوٍم­له باغلي اوْلمادان، دوٍشونجه‌سيز، شخصي دويغولارسيز بير ياشام­‌مي؟ــ دئيه، سوْروشدوم.

اؤزوٍمدن آسيلي اولماياراق ايچه‌ري گيرديييم قاپييا باخديم. قاپالی ايدي. تالارين هر ايكي اوجونداكي قاپي‌لار دا قاپالی ايدي. بؤيوك، هوٍندور تاوانلي بير تالار. من ايسه سيغيناجاقسيز اوْلدوغومو آنلاييرديم: بؤيوك بير شهرده ايتميش خيرداجا اوشاغين دويغوسو. تالاردا جانلي وارليق‌لاردان هئچ بير ايز يوْخ ايدي. اؤزوٍمو بو شانلی مکاندا يالقيز گؤروردوم: بيز يالقيز قالميشديق، سس و من. آمما سس اينسانا بنزه‌ين بير نسنه دئييلدي: اوْنو أتدن­، سوٍموكدن يوْغرولموش بير وارليق كيمي عاغیلا گتیرمک اولمازدي. ديوارلارين آرخاسيندان مين‌لرجه اوْد ياغديران و روحسوز گؤزون مني سوٍزدوك‌لريني دويوردوم. بلكه‌ ده، مين‌لرجه گؤزه گؤروٍنمز كيچيك وارليق‌لار دوٍشونجه‌مه پوسقو قورموشدولار. سس دئدي:

ــ لوٍطفَن واختيميزي آلمايين، باشقالاري دا نؤوبه‌ده‌ديرلر.

بو سؤزلرين منيم اوٍچون هانسي آنلام داشيديغيني سؤيله‌مك قوْلاي دئييل. کيمسه‌نين ايچه‌­ري گيرديييني سئزدیم، دئمک من اوْ قده‌ر ده يالنيز دئييلم. باشيمي قاپييا ساري دؤنده‌رديم. يانيلماميشديم. هانسی‌سا أل قاپي‌نين بؤيوٍك پارلاق دمير چوبوغونو ايچه‌رييه ايته‌له‌ييردي. آراسيندان بير آياق گؤرسه‌نن قاپیدان كوْرون ايشيق ایچه‌ری یاییلدی. گئجه ايله گوٍندوز آراسيندا قالميش آسيلي بير ساعات؛ ائله بير زامان ديليمي كي، گوٍندوز اؤلور، آنجاق گئجه ده گليب چاتمير. قوْرخو هوركودن آز قالا جان‌تاپشيرما حددينه گليب چاتميش «دمير آدام» كيمي يئريمدن سيچراديم. هؤله‌سک قاپييا توْللانديم، ايچه‌ري گيرمكده اولان بيريسيني وارگوٍجومله قيراغا ووروب، كوٍچه‌يه توللاندیم.

قوْرخولو حالدا قاچماغيمي گؤره‌ن بيريسي‌نين قوْرخدوغو گؤزومدن يايينمادي. بلكه‌  ده مني كوٍچه‌ده گؤره‌ن­‌لر اوْغورلوق ائتديييمي، يا دا اوغورلوق حاليندا ياخالانديغيمي گومان ائديرديلر. رنگيمين قاچديغيني، گؤزلريمين ايسه حدقه‌دن چيخديغيني [ياخشي‌جا] دويوردوم. اوْردا پوليس مأمورو اوْلسايدي سؤزسوز مني ياخالاياجاقدي. آمما بونلارين هئچ بيري اؤنملي دئييلدي. قويوب قاچماق گره­‌يي منده قاچيلماز اوْلدوغوندان، دليجه‌ تئزيديم.

ايكي هفته‌يه‌دك ائودن چيخماغا اوٍره‌ييم گلميردي. او سس گئجه‌گوٍندوز قولاق‌لاريمدا جينگيلده‌ييردي. هر يئرده مين‌لرله جانسيز گؤز، يوٍز‌لرله باشسيز بدن گؤروٍردوم. آمما سككينجي گئجه، آزاجيق اوْلسا دا، قاراقوْرخودان چيخديغيمدان، ائشييه چيخماغا اوٍره­‌ک‌لَنديم. يؤندمسيز  غريبه آدام‌لارين  وارـ گل  ائتدييي کیچیک چايخانايا گئتديم. منيم أيلَشديييم ماسانين يانيندا باشقا بير بوْش ماسا واردي. آزاجيق سوْنرا ايكي ‌كيشي اوْنون باشيندا اوْتوردولار. اوْنلاردان پارلاق گؤزلوٍ بيريسي منه دوْنوخاراق دئدي:

ــ بو همان آدام‌ دئييل‌مي،… سوْنرا قوْيوب قاچدي.

او آن أليمده قهوه فينجاني وار ايدي. أل‌لريم ائله شيددت‌له تيتره‌دي كي، قهوه‌نين بير آزي كؤينه‌ييمه داغیلدی.

ايندي ائو‌ده‌يم، باشيم كؤينه‌ييمي يوماغا قاريشيب. لكه‌ني تميز‌له‌مك اوٍچون صابين، فيرچا، و حامامدان گؤتوردويوم كيميوي [شيمايي] ماده‌دن يارارلانيرام، آمما لكه سيلينمير. بو لكه سيلينمير كي، سيلينمير. ترسینه، من اوْنو تميزله‌مه‌يه چاليشديقجا، بوْياسي آرتير.

قارا گوٍنوم اوْندا‌دير ‌كي، نه آيري كؤينه‌ييم ‌وار، نه ده تزه كؤينه‌ك آلماغا پولوم. لكه‌ني آرادان آپارماق اوٍچون چاليشديغيم سوٍره، كيشي‌نين پارلاق گؤزلري ياديما دوٍشور، سوْن سؤزلري ايسه قولاغيما.

ــ …آديني قئيد ائتديكدن سوْنرا…

بدنيمي سوْيوق تر باسير. بو قوْرخودان هاچانسا قورتارا بيلمه‌يه‌جه‌ييمي ياخشي آنلاييرام. هر بير تانينماز آدام‌­لا قارشي قارشييا گلديكده، بو قوْرخو منده يئنيدن جانلانير: چوٍنكو دوْغروسونو بيلميرم اوْ ايكي كيشي دوْمئنيكن پارتيا‌سي‌نين اوٍيه‌­لري ‌ايديلر، يوْخسا اوْ پارتيانين دوٍشمن‌لري.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

خوان بوْش Juan Emilio Bosch ،1909-2001 دومنيكن جومهورييتي‌نين وئگا Vega شهرينده آنادان اوْلدو. اوْ، يازيچي، أدبياتچي و سياستچي ايدي، دومنيكن Dominican دئوريم پارتياسي‌نين  Dominican Revolutionary Party تمل داشيني قوْيموشدو. اؤزباشينا «تروخيوْ»  Trujillo Rafael رئژيمي دؤنمينده، 24 ايل سوٍرگونده ياشادي. تروخيوْ اؤلدوٍرولدوكدن سوْنرا يوردا دؤندوٍ. واختييله، سوْن قيرخ ايلده كئچيريلن سئچکي‌لرده اؤلكه باشچيسي كيمي سئچيلدي (1962ـ3). لاكين بير چئوريليش آردينجا پرئزيدئنت‌ليك ساراييندان اوزاقلاشديريلدي. او، 1973ـ­جي ايل «دومنيكن جومهورييتي قورتولوش پارتياسي»ني PLD)  Dominican Liberation Party ) قوردو.

لاتين آمئريكاسي‌‌نين بؤيوٍك و آدليم يازيچي‌لاريندان ساييلان خوان بوْش­ون بو اؤيکوٍ‌سو «جادو رئاليزمي» مكتبينده يازيلميش أثرلرين ماراقلي اؤرنك‌لريندن بيري‌دير. اؤيکوٍنون سوْنوندا آدي چکيلن «دومنيكن پارتياسي»ندان مقصد، سن دومينيك ديكتاتوْرو «تروخيوْ»نون (1891ـ1961) فاشيست پارتياسي­دير.

قایناق: “دیکتاتور” کیتابی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *