یوروم‌لار ایواز طاهانین کئچیمشده‌کی وئبلاگیندان آلینمیشدیر:
________________________________________________
یازی قایدالارینی بیرلشدیرمک آماجی ایله آشاغیدا گئدن باخیش‌لاردا اؤته‌ری ال گزدیریلیر، باشلانغیجدا و سونونداکی تعارف‌لر سیلینیر.
________________________________________________
● سایین نادر “دوشونجه ساحه‌سینده دیلیمیزی ایندیدن دیندیرمک اولار” باشلیقلی مقاله‌‌نین معین کامئنت‌لرینه جاواب اولاراق یازیر:
نه اولوب کی؟! بیریسی سایقییلا تنقید یازیب، بیریسی ده سایقییلا اونا جاواب وئریب! ایندی هئچ نه اولمادان کامئنت‌لر بؤلومونده قان سو یئرینه ایشله‌ییر! ادبیات- دیل- فلسفه- ژورنالیست‌لیک و باشقا ساحه‌لرده ایواز معلمین اؤزونه عاید یازی طرزلری گئرچکدنده بام باشقادیر. چونکی فلسفی مضمون‌لار اونلارین یازی‌لاریندا بؤیوک اولچوده ایشله‌نیر. تورکچه دئییل هر دیلده، فلسفی مضمون‌لاری آنلاماق بیر آز چتین و آغیردیر و گئنللیک‌له بو علمین اوزمان‌لار و یاخود ماراقلانان‌لاری باشا دوشر. او، بونو چوخ آنلاملیجاسینا آیندیلاتمیشلار.
منجه کامئنت‌لرده‌کی دارتیشمالار قونویلا ایلگیلی دئییل. فولکلور ادبیاتینی فلسفه دیلی ایله آنلاتماق دوغرو دئییل و ترسینه فلسفه ده فولکلور دیلینه یئرلشمه‌یه‌جک. عینی حالدا اونلار بیربیرلرینه قارشی دئییل‌لر. دیل بیر گؤوده‌دیرسه، یؤنتم‌لر اونون عضولری‌دیر. گؤوده‌نین هانسی عضوی یارارسیزدیرمی؟
عرب،فارس و یا خود باشقا دیل‌لره عائد سؤزجوک‌لرین تورکچه‌دن سیلینمه‌سی قاچیلماز دئییل، آمما هر کسین بیلدییی قده‌ر و مخاطبینه اویغون یازماسینا اذن وئرمک لازیم‌دیر. یقین کی، اوخویان احتیاج دویارسا، تاپیب اوخویوب اؤیره‌نه‌‌جک‌دیر. بو گون بیربیریمیزی تحمل ائده‌رک، ان اؤنملی‌سی، هر کیم اؤز گوجو قده‌ر دیلداش‌لاریمیزدا زنگین دیلیمیزه علاقه یاراتما بورجوموزو اؤده‌مه‌لییک. یوخسا بئله گئتسه یاخینا گلن یئنی ماراقلی‌لاری قاچیرا بیله‌ریک.
_________________________
● سایین “آوارا” یازیر:
عيسا [قنبر] بي‌له اعتيبار [ممداوف] بي غفيلدن کوچه ده راستلاشيرلار. بو جور گؤروشو گؤزلمه‌ديیيندن هر ايکيسي اوّلجه برک چاشير. اعتيبار بي اؤزونو اله آليب يان‌ـ يؤره‌يه نظر سالير، ياخينليقدا هئچ کسين اولماديغيني گؤروب دئيير:
ـ عيسا بي، آند اولسون آميپ-ين [آذربایجان میللی ایستیقلال پارتییاسی‌نین] تأسيس کونفرانسينا کي، منيم بو دونيادا زهلم گئدن ايکي آدام وارسا، اونون بيري سنسن.
عيسا بي تمکينيني پوزمادان بير سيقارئت آليشديريب سويوق‌قانليق‌لا جاواب وئرير:
ـ اعتيبار بي، گلين شخصي حيسس‌لره قاپيلماياق. دؤولتين معنافعي اولان يئرده بيز شخصي حيسس‌لريميزي بير کنارا قويماليييق. آند اولسون پارلامئنت بيناسي‌نين15 مايدا قيريق-قيريق اولان شوشه‌سينه کي، منيم بو دونيادا زهلم گئدن ايکي آدام وارسا، اونون بيري سنسن آنجاق هئچ گؤر بونو ديله گتيريرم؟
(سایین “آوارا”نین یازی‌سینی عرب الیفباسینا بیز کؤچورموشوک. سایین آوارا یازیمیر کی، لطیفه‌نی اؤزو یازیب، یوخسا باشقا یئردن گؤتوروب. لطیفه‌نین گوجلو دیلینه، و مضمونونا دیققت ائتدیکده اونون قوزئیده یازیلدیغیندا شوبهه قالمیر. بیر ده کی، دئیه‌سن بیزیم بو باخیش بؤلمه‌سینی یولوندان آزدیراجاقلار!)
_________________________
● سایین سما یازیر:
حیدر جنابلاری، اوستاد ب.بهزادی‌نین لوغت کیتابینا استناد ائدیب بویورورلار کی، (غ) حرفی کلمه‌نین اولینده گلنده (ق) یازیلار، بئله ایسه (غریبه) دوغرودور یوخسا (قریبه)؟
البته من کلامین لحنیندن ائله آلدیم کی، حؤرمتلی حیدر جناب‌لاری‌نین کؤنلو (قریبه)دن یانادیر. لاکین دئمه‌لییم کی، ب.بهزادی نین “فرهنگ آذربایجانی-فارسی”، (آذربایجانجا-فارسجا سؤزلوک) کتابیندا 769-773ـ‌جو صحیفه‌لرینده بیر چوخ سؤزجوک یازیبدیر کی، هامیسی‌نین دا اولینده (غ) گلیب و (ق) یازیلماییبدیر. مثلاً:غافل،غارت،غرض،غفلت و…
ب. بهزادی او ایضاحاتی تورکجه سؤزجوک‌لرین قایداسی اولاراق قلمه آلیبدیر. عربجه‌دن آلینان سؤزجوک‌لرده عموماً کئچرلی دئییلدیر، و (غریبه ) ده عربجه اولدوغونا گؤره (غ) ایله یازیلمالیدیر.
بیرده کی هامی‌نین بیر شکیلده یازماغی مومکون دئییلدیر. هامی یازسا ، هامی اوخوسا ، و اوزدن کئچمه دئییل، درین -درین اوخویوب اینجه‌له‌سه، یازی اؤز -اؤزونه اورتاق شکلینی تاپار.
_________________________
● سایین حیدر “تاريخي سيناقدان ایندیکی دوروما” باشلیقلی مقاله باره‌ده یازیر:
سالام‌لار سایین طاها جنابلاری! دیلیمیز بارده یازدیغینیز گوزل بو مقاله‌نی اوخودوم. بری باشدان بونو دئمه‌لییم کی، من بو یازینی تکجه اؤزوم (بلکه چوخ‌لاری) اویرنمک اوچون یازیرام و ریجا ائدیرم باشفا جوره حئساب ائتمه‌یه‌‌سیز و یانلیشلیق یازیمدا اولورسا (البته اولاجاق) اونو منه باغیشلایاسیز.
آمما یازدیقلارینیزی اوخویاندا بیر سؤرغویا راست گلدیم . سؤرغو اوردان یاراندی کی یازمیسیز (غریبه غریبه یازی اوسلوب لاری نین اورتایا چیخماسینا ندن اولور…) بورادا اؤزومدن سوروشدوم کی “غریبه غریبه” دوز یازیلیر یوخسا “قریبه قریبه”؟! آچیقلاماسی یئرینه دوشردی کی دکتر بهزاد بهزادی جنابلاری ایضاحلی لوغت کیتابیندا دئیر کی: (غ) حرفی کلمه‌نین اولینده گلنده (ق) کیمی یازیلار. بئله بیر قانون واردیسا ؟ باخشی اولاردی کی اونو تام صورتده ایشله‌دک و هئچ اولماسا بیر حرفین یازیلماسیندا اورتاق بیر نظره چاتیب و بیر شکیل ده یازاق. سایین طاها جنابلاری ،من نئجه یازاق کیتابینادا موراجعت ائتدیم، بو باره‌ده بیر جاواب تاپا بیلمه‌دیم اولسون کی بو سورغویا دوزگون جاوابلا سون وئره‌ک. و سونوندا بیر اؤنه‌ریم ده وار.
من بونو دئمک ایستیرم کی اولورسا بیر نئچه اوستاد و دیلچی و قلم صاحیبی اولان یازیچی و شخصیت‌لردن بیر ستاد یارانسین تا هر بیر یازی کیتاب عنوانیندا یایلمامیشدن اؤنجه، گلیب بو ستاددان کئچسین و او یازی‌لارین یانلیشلیقی آلینسن. یانی ارشاددان اؤنجه ستاددان ایجازه آلینسین. منجه بیز بئله بیر یول ایله اورتاق الیفبابا ال تاپا بیله‌ریک. اولسون کی بیر گون هامی بیر شکیلده یازسین.
_________________________
● ایواز طاها سایین حیدره جاواب اولاراق یازیر:
سیزین سوالین بیر قیسمینی سایین سما جاوابلاندیریب. مسئله بوراسیندادیر کی، “غریب و قریب” سؤزلرینی ایکی ضدیت‌لی آنلام (اوزاق/یاخین) داشیدیقلارینا گؤره بیربیرندن فرقلندیرمه‌ییمیز آنلاتیمین دقیقلییینه کؤمک ائدیر. (بیلیرم بئله‌جه سؤزجوک‌لری رسمی دیلده “ق” ایله یازیرلار). منجه بؤیوک اوستادیمیز بهزادی‌نین سؤیله‌دییی قایدا دوغما سؤزجوک‌لرده و “قربیل” کیمی منیمسه‌نیلمیش کلمه‌لرده اؤزونو دوغرولدور. (“قربیل” عربجه غربل کؤکوندن آلیندیغینا باخمایاراق “ق” ایله یازیلیر).
دیلین تمیزلنمه‌سی اوچون بیر قورومون یارانماسینا گلدیکده، بو چوخ واجیب بیر گیریشم‌دیر. آمما بللی سبب‌لره گؤره ایندیه‌دک سئیرک چالیشمالاردان اوزاغا گئده بیلمه‌ییب. سیزین و یا باشقا دوست‌لارین بو باره‌ده کانکرئت اؤنریسی مسئله‌نین چؤزومونه یاردیم ائده بیلر.
سایقی‌لارلا
_________________________
● سایین “آستارالی” یازیر:
توی اخبار شندیم که امسال صد و سی و پنج میلیون جلد کتاب درسی چاپ شده است که هیچکدام از این کتابها به زبان سی و پنج میلیون ترک زبان و چند میلیون اقلیت دیگر قومی ایران نیست. چه فاجعه‌ی فرهنگی‌یی بدتر از این می‌تواند در کشورمان رخ بدهد؟!
آغاز مدرسه‌ها و فصل دیگری از استحاله هویت اقوام را به همه هم‌میهنان غیرفارس تسلیت می‌گویم.
_________________________
● سایین اگوئیست درباره‌ی مطلب “نظريه‌ي توطئه، انگيزه و انديشه” می‌نویسد:
این نوشتار بسیار تکان دهنده است.حداقل برای من .نمیدانم چرا قبلاً این مقاله را ندیده بودم.حتماً لازم بوده اکنون ببینم که عمیقاً آن را درک کنم. موضوع بسیار عمیق و ثقیل است و در عین حال گیرا و تفکرانگیز. برای درک مفهوم درونی اش مکرراً باید خوانده شود. ولی همان بار اول هم در ناخودآگاه انسان جا باز میکند این نکته که :
«مكنونات دروني انسان‌ها هر قدر هم پاك و طاهر باشند، در مقابل نقد بيروني و اتهام پليدي، سخت آسيب‌پذيرند. به عبارت ديگر، طهارت انگيزه اثبات‌پذير نيست و تلاش براي اثبات پاكي آن بي‌درنگ تباهش مي‌سازد… برخلاف كردار و گفتار كه بايد آشكار باشند و حتي وجودشان وابسته به نمايان بودن است، انگيزه‌اي كه در پس اقوال و افعال نهفته است همينكه آشكار شد، در ذات خود به فساد مي‌گرايد… پيداست كه اين منطقِ متناقضِ انگيزه‌ها، براي توطئه‌شناسان [کسانی که در هرچیز توطئه می‌بینند]، فرصت مغتنمي است تا ادعاهايشان را اثبات كنند. وقتي من نتوانم پاكي نيت خودم را به اثبات رسانم و نيز نتوانم اتهامتان مبني بر بدشگوني و زشتي انگيزه‌ام را رّد و ابطال كنم، شما با هر منطقي پيروز هستيد. زيرا خودِ تلاش براي اثبات سلامت انگيزه، آن را به پليدي مي‌آلايد… شما با هر منطقی پیروز هستید زیرا خود تلاش برای اثبات سلامت انگیزه ،آن را به پلیدی می آلاید .»
_________________________
● سایین “آتا” آدلی دوستوموز یازیر:
همینک بخاطر افزایشِ نسبی تعداد فعالانِ حرکت ملی_مدنی آذربایجان، و افزایش سطح دانش و شعور سیاسیِ آنها، دیگر زمان آن گذشته که هر یک از فعالان در تمامی زمینه‌ها تلاشی پراکنده و غیرتخصصی داشته باشند.
از آنجایی که یکی از مهمترین و رسمی‌ترین ابزارِ جنبش مدنی آذربایجان، مجله‌های تورکی می‌باشد، بنده پیشنهادهای خود را صرفا به این رسانه معطوف می‌دارم. به عقیده‌ی من، در چنین شرایطی لازم است مدیرانِ این مجله‌ها (چه دانشجویی و چه غیردانشجویی) طی هماهنگی‌هایی، رویکرد، وظیفه و در نهایت هدف خاصی برای خود مشخص کرده و به صورت تخصصی تنها یک سیاست را به پیش برند. به عنوان مثال، یک مجله مطالبی را فراهم آورد که تورک زبانان ناآشنا به زبان مادری را به سمت مطالعه بکشاند. سیاستِ مجله‌ی دیگر می‌تواند اعطای خودآگاهی مدنی باشد. مجله‌ای دیگر می‌تواند در زمینه‌ی نقد کتاب‌های تورکی (رومان، هایکو، فلسفه، فرهنگ، موسیقی و …) فعالیت نماید و الی آخر که نتیجه‌ی آنی چنین اقدامی، همکاری بیشتر و منسجمتر فعالان عرصه‌ی مدنیت خواهد بود و اگر این همکاری تداوم یابد، چشم‌اندازی که در سطرهای ابتدایی مطرح گردید، رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت.
_________________________
● سایین ذوقی یازیر”دیلیمیزی ائوده قویوب مکتبه گئتدیک” باشلیقلی موراجیعت باره‌ده یازیر:
هئچ بیر زادی اؤز یئرینده اولمایان بو اؤلکه‌نین او ده‌وه‌یه بنزه‌ییشی وار کی سوروشموشدولار بوینون نییه اه‌یری‌دیر دئمیشدی: هارام دوزدو کی؟! ایندی فارس فرهنگستانی‌نین تورک دیلینه نه ربطی وار بیلینمیر.
مجوز وئرمه‌مه‌یه یئنی بیر بهانه الده ائدن ارشاد ایداره‌سی‌نین بو ایشی داها زور سؤزدور. به‌یه فارس فرهنگستانی‌نین وئردیگی قرارلاری آیاقلایان فارسجا اثرلره مجوز وئریریلمیر کی گلیب تورکجه اثرلری اورتوقرافی بهانه‌سیندن دولایی یاساقلاییرلار. فارس فرهنگستانی‌نین نه صلاحیتی واردیر کی آذربایجان یازارلارینا نئجه‌یازماق اؤیره‌تسین. بونلار اؤنردیک‌‌لری اورتوقرافی ایله ایندی‌یه کیمی اؤلکه‌نین ایچینده نئچه اثر یایمیش‌لار کی اؤزگه‌یه ده یول گؤسترمک ایسته‌ییرلر. هانسی بیر اوخولدا بو دئدیک‌لری یازیلیم طرزینی وطن اولادینا اؤیرتمیش‌لر کی بئله بیر اورتوقرافی‌نین قولای‌جا اوخونولماسیندان امین‌دیرلر. نئچه علمی اثر بو قونودا یازمیشلار و اؤز اورتوقرافی‌لری‌نین یاخشی اولماسی‌نین اثبات ائتمیش‌لر؟
دئمک، اورتوقرافی مسئله‌سی، کاملا علمی و تخصصی بیر مسئله‌دیر و بو مسئله‌نی چؤزمک یالنیز بو دیلده داها آرتیق یازیب اوخویان آذربایجان یازارلاری صلاحیتینده‌دیر. نئجه کی ایراندا یاییم‌لانان کوردجه کیتابلار دا یالنیز کورد یازارلاری اؤنه‌رن شیوه ایله یاییلیر.
سوروملولوق ماساسینا دایانیب زور گوجونه اؤز سؤزلرینی یئریتمک ایسته‌ین آداملار هئچ ده منطقی و دوزگون بیر ایش گؤرمه‌ییرلر. نوحه کیتابلاری‌نین رسم‌الخطی‌نی، چاغداش و گلیشمیش اثرلره تحمیل ائتمک اولماز. نئجه‌دیر کی فارس فرهنگستانی، قاجار دؤورونده یایقین اولان فارس رسم الخطینی به‌یه‌نمه‌دن قوللانماییر، آنجاق تورک‌لره چاتاندا گئریچی‌لیک ماغاراسینا کئچیب یول گؤسترمک ایسته‌ییر.