نئجه یازاق: ايينه/ ايگنه

گؤره‌­ن دوٍگمه يازيلمالي‌­دير، يوْخسا «دوٍيمه»؟ گؤگرچين يازيلمالي‌دير، يوْخسا «گؤيرچين»؟

چوخ هجالي سؤزلرين بيرينجي يا ايکينجي هجاسينداکي سسيز حرف [صائت]، بير هجالي سؤزلرين ايسه سْون سسيز حرفي [صامتي]، داها چوخ «ي» و بعضن «گ» دئييلن سؤزلر، «ي» حرفي ايله يازيلير. دوٍيمه، گؤيرچين.

بو سس «گ» ايله «ي» آراسيندا تلفظ اوْلونور. اوْنو گؤسترمک اوٍچون الفباميزدا اؤزه­ل بير اشاره يوْخدور. آنجاق بو، «اينق» سسينه ياخين تلفظ اولونان «غنّه نون»ـندان فرقله‌نير.٭ صون زمانلرده مسلمانلرک مدنيت و معارفجه ترقي ائتميش اولان ديگر امم و اقوامين واصل اولدوقلاري…٭ (ا.گاسپيرالي) هابئله جاهانگير قهرمانوْوون ترتيبچي­لييي ايله بوراخيلميش «عيمادالدين نسيمي رباعي‌لري» کتابيندا، «اينق» سسينه ياخين تلفظ اولونان «غنّه نون» سسی «کْ» اشاره­‌سي ايله گؤستريلميشدير. عاشقکْ سيراني اول عالمده­در؛ گؤرمين شول عالمي ماتمده­در؛ کنتُ کنزک گوهري آدمده­در؛ آدم اول مي­در کي، جام جمده­در.٭٭

بو سسي آنادوْلو توٍرکجه­‌سينده ğ علامتي ايله گوٍستريرلر.

آشاغيداکي قوْشا سؤزلرين ايکينجي­سي يازيلمالي­دير: ايگنه [سوزن]← ايينه؛ دگيرمان← دييرمان؛ أگلنجه [تفريح] ←أيلنجه؛ گؤگرتي← گؤيرتي؛ چيگ [خام]← چيي؛ ايگيرمي← ايييرمي؛ گؤگ [آسمان، آبي] ← گؤي؛ دوٍگو← دوٍيو.

_________________

٭ يازي قايدالاريميزا گؤره، جمله­‌نين دوٍزگون يازيليشي بئله­دير: سوْن زامان‌­لاردا موٍسلمان­‌لارين مدنيت و معارفجه ترقّي ائتميش اوْلان ديگر امَم و اقوامين واصيل اوْلدوقلاري…

٭٭ رباعي‌­نين املاسينا ال وورماميشيق، رباعي‌نين دوٍزگون يازيليشي بئله‌­دير: عاشيقين سئيراني اوْل عالمده­دير؛ گؤرمه­‌ين شول عالمي ماتمده­‌دير؛ کنتُ کنزين گؤوهري آدمده­‌دير؛ آدم اوْل مئي­‌دير کي، جام جمده­‌دير. 

ایواز طاها