قیسا سئچمه‌لر: دیل موهندیسلیی باره‌ده | ایواز طاها

سؤزسوز، هر بیر دؤولت‌ـ‌میللت دیلین پلان‌لی بیچیمده گلیشدیریلمه‌سینه دایر بللی تدبیرلر گؤرور. بونون آشیری اؤرنک‌لرینه نازیزم آلمانیاسیندان دئگول فرانساسیناجان، گاندی هیندیستانیندان سوکارنو ایندونئزیاسیناجان بؤیوک بیر أراضیده توش گلیریک. أن اوغورلو اؤرنک‌لر ایسه گؤز قاباغیندا‌دیر. آتاتورک زامانیندان ایستانبول تورکجه‌سینده، رضا شاه زامانیندان ایسه فارس دیلینده آپاریلماقدا اولان ایصلاحات‌لار هئچواخت دایاندیریلمامیشدیر. ایییرمینجی یوز ایللییین بوتون زامان کسیم‌لرینده …

شعر و فلسفه‌نین یئنیلگیسی [مغلوبیتی] | ایواز طاها

فلسفه، 19ـ‌جو عصر بشر اويغارليغيندا بيرينجي‌ليک قونومونو ايتيرمه‌يه باشلادي، شعر ايسه ايييرمينجي عصرده. بونلارين هر ايکيسي، قيسمن ده اولسا اؤز يئرلريني بديعي نثره، داها چوخ رومانا، باغيشلاديلار. گادامئرين فيکرينجه، بو اولاي شوپنهايئرين آلچالديجي [تحقيرآميز] نيطق‌لري سونوجوندا باش وئرمه‌دي. فلسفه طالعي‌نين آناجيزگيسي اونا قارشي چيخان بؤيوک يازيچي‌لارين ألي ايله يازيلدي. کيئرکئگارد، نيچه، و داها چوخ آدليم …

قیسا سئچمه‌لر: باکی موسکوانین ایالتی‌دیر

آنلام یاراتما سیستئمی باخیمیندان باکی هله ده موسکوانین ایالتی‌دیر. اونون حاشییه‌سینده نفس آلیر، اونون کیمی دوشونور، بو دوشونجه‌لر ایسه روسوفیل مدنیتین ایم‌لر توپلوسوندا تظاهر ائدیر. شهوتله شراب بونون أن آیدین ایفاده‌سی‌دیر. روسوفیل دوشونجه اوربیتی چرچیوه‌سینده “اولوسال من‌لیک” ادعا‌لاری جفنگیاتدان باشقا بیر شئی دئییل‌دیر. آلت بیلینجی سووئت کئچیمشی اؤزلمیندن دولوب داشان توپلومون او کئچمیشدن سییریلماسینا دایر …

قیسا سئچمه‌لر: حقیقت و رئاللیق [واقعیت]

بادیو حقیقتی رئاللیقدان فرقلندیریر. رئاللیق ایندیکی دوروم‌دور، حقیقت ایسه ایده‌آل وضعیته عایددیر. او، بیلگینی یالنیز مؤوجود دوروم‌لا ایلگی‌لندیریر: بللی اینتیظام اوزره اینکیشاف ائدن یاشام، گله‌نک‌لر، یارانمیش اینجه‌صنعت أثری، رسمی قونوم قازانمیش دوشونوش طرزی، اوتوروشموش دیل. بونلار رئال‌لیق‌لاردیر، بیلگی بونلارا عایددیر. حقیقت آنجاق باش وئره‌جک اولایدان باش قالدیریر: یئنی دوٍشوٍنجه‌دن، گؤزلردن آنسیزین جوشان سئوگیدن، ایندیجه دوغا‌جاق …

قیسا سئچمه‌لر: آذربایجان تورکجه‌سینه قارشی چئوریلیش 1937 ده باش وئردی

آذربایجان جومهوریتینده یالانچی ضرورته چئوریلمیش ایندیکی دورومون آناجیزگی‌لری سؤیلم‌سل بیچیمده اؤتن یوز ایللییین ۳۰-جو ایل‌لرینده چکیلدی. سونوجدا اؤز دوشونجه جوغرافیاسیندان قوپموش قوندارما “آذربایجان دیلی” یاراندی. م. قاسیمووون درید‌ن قابیدان چیخا‌راق جالاق [چند رگه] بیر دیل‌له سؤیله‌دیک‌لری سؤزومون آیدین ثبوتودور: «آذربایجان دیلی ایندیه‌دک روس دیلی واسیطه‌سی ایله سای‌سیز حساب‌سیز عملی‌ـ‌تئکنیکی، اجتماعی‌ـ‌سیاسی و باشقا تئرمین‌لرله تکمیللشدیریلمیشدیر. آذربایجان …

قیسا سئچمه‌لر: ایمپئراتورلوق دیلی

آنتونیو نئگری و مایکل هارتین نظرینجه، [چاغداش] ایمپئراتورلوق دؤنمینده قودرتین هئچ بیر مرکزی یوخ‌دور. چاغداش ایمپئراتورلوقدان مقصد گله‌نک‌سل ائورن‌سل دؤولت دئییل، گلوباللاشمانین رمزی ساییلان ائورن‌سل گوج‌دور. بو گوجون اینتئرنئت کیمی بللی مرکزی یوخ‌دور. ایقتیدار تئریتوریاسی ایسه واشینگتون‌دان سیدنی‌یه و یوهانسبورگ‌دان موسکوایا قده‌ر بیر اراضییه شامیل‌دیر. حؤکمدارلار ایسه اوباما و یا پوتین دئییل، تویوتا، أپل، ژیللئت، …

قیسا سئچمه‌لر: قایناق اؤزلمی [حسرت منشأ]

بیر چوخ اینسان‌لاردا “قایناق اؤزلمی” وار. بو نه‌دیر؟ ایستر دینی، ایسترسه ده لاییک خاراکتئرلی “اوریژینال قایناق origin، منشأ source، کؤک root و یا باشلانغیج beginning” حسرتی بوردان گلیر: گومان ائدیلیر کی، حقیقتین قایناغی یالنیز کئچمیشده‌دیر. گومان ائدیلیر کی، فئنومئن‌لرین آرخاسیندا سرّلر گیزله‌نیب. سون مقامدا او سرّی، او قایناغی اؤیرنمه‌دن فئنومئن‌لری تانیماق اولماز. لاکین فئنومئن‌لرین آرخاسیندا …

قیسا سئچمه‌لر: کوتله‌، وطنداش و دیل

یونان دوشونجه‌سینده کوتله‌نین چئشیدلی آدلاری واردیر: “اوخلوس” بیچیمسیز قارماقاریشیق کوتله‌یه دئییلیر. “دئموس” ایسه بعضی فرقلی‌لیک‌لرینه باخمایا‌راق دئموکراتیکجه ایداره اولونان بو گونکو وطنداش توپلومو [جامعه‌ی مدنی] ایفاده ائدیر. ژاک رانسیئره گؤره، دانیشان حئیوانین باشلیجا اؤزللییی دیلی آنلاماقدا دئییل، بونو اوشاق‌لاردا باجاریر، دیلین اوره‌تیمینده‌دیر. دیلین نیظاملانماسی ایله دئموس و وطنداش یارانیر، بوندان اؤنجه بیچیمسیز کوتله واریدی. رانسیئر …

من دئمیرم، صبری آیوازوو دئییر

اسکی ایداره دؤورونده غئیر رۇس میللت‌لرین هر ایشینه فنا گؤزله باقیلوب، اوْنلارین أن معصوم حرکت‌لری بیله سۇء بیر تفسیره اوْغراردی. مکتب آچسالار، آنا [دیلی] اساسیندا درس وئرسه‌لر، میللیي دیلده کیتاب و گازتا نشر ائتسه‌لر، میللي، دینی و مدنی حۆقوق‌لاری‌نین تانیلماسینی دیله‌سه‌لر هامان اوْنلارین «سپاراتیست» [تجزیه‌طلب] اوْلدوقلارینا حۆکم ائدیله‌رک مکتب‌لری قاپادیلیيور. بو سؤزلر منیم دئییل، 1917-ده …

نسیمی‌نین “سیغمازام” شعری و بیر نؤکته | ایواز طاها

منده سيغاريكن جاهان، من بو جاهانا سيغمازام گؤوهر لامكان منم، كؤون و مكانا سيغمازام. عرشيله فرش و كاف و نون، منده بولوندو جومله چون كس سؤزونو اوزاتما كي، شرح بيانا سيغمازام. كؤون و مكان‌دور آيتيم، ذاتي‌دوٍرور بدايتيم سن بو نيشان‌لا بيل مني، من بو نيشانا سيغمازام. كيسمه گومان و ظنّ ايله، اولمادي حققيله بيليش حققي …