شعر و فلسفه‌نین یئنیلگیسی [مغلوبیتی] | ایواز طاها

فلسفه، 19ـ‌جو عصر بشر اويغارليغيندا بيرينجي‌ليک قونومونو ايتيرمه‌يه باشلادي، شعر ايسه ايييرمينجي عصرده. بونلارين هر ايکيسي، قيسمن ده اولسا اؤز يئرلريني بديعي نثره، داها چوخ رومانا، باغيشلاديلار. گادامئرين فيکرينجه، بو اولاي شوپنهايئرين آلچالديجي [تحقيرآميز] نيطق‌لري سونوجوندا باش وئرمه‌دي. فلسفه طالعي‌نين آناجيزگيسي اونا قارشي چيخان بؤيوک يازيچي‌لارين ألي ايله يازيلدي. کيئرکئگارد، نيچه، و داها چوخ آدليم رومان يازيچي‌لاري، اؤزه‌لليک‌له فرانسيزلاردان استاندال، بالزاک، زولا، و روس‌لاردان گوگول، دوستايئوسکي و تولستوي. آديني چکديييميز فلسفه ديشينداکي بؤيوک يازيچي‌لار، تاريخي يئنيلگيني فلسفه‌نين آلنينا يازديلار.

فلسفه، اؤزونو علم فلسفه‌سي دونوندا يئنيدن ساهمانا سالديسا، بو، شعره پاي دوشمه‌دي. شعر ايييرمينجي يوزايللييين ايکينجي ياريسيندان بير چوخ اوخوجولاريني رومانين خئيرينه ايتيردي. بوردا سينمانين سوچو آز دئييلدي. سينما شعردن داها چوخ، رومان‌لا ياخينليق ائديردي، اونونلا اؤزو آراسيندا اورتاق اؤزلليک‌لر گؤروردو. سينمانين توپلومدا قازانديغي اوستون قونوم [مؤوقع]، رومانين موؤقعئيني شعره قارشي گوجلَنديريردي. آمما نيچه ايله موقاييسه‌ده سينما بير اويونجاق ايدي. نيچه فلسفه نرديوانيني شعرين آياغي آلتيندان چکدي، آنلام قايناغي اولان تانري‌نين اليني ايسه دونيانين باشيندان.

آمما نيچه‌نين تانري اؤلومو مسئله‌سيني بوندان آرتيق قابارتماغيميزا دَيمز. رنسانسين باشلانغيجيندان بري، خريستيانليق [مسيحيت] تانريسي زاواللي بير وارليغا چئوريلمکده‌يدي. ژان پول ريختئر آدلي بيريسي‌نين 1796دا يازديغي رؤيا dream اثرينده گؤرون نه باش وئرير. گئجه‌لرين بيرينده مسيح قبريستانليغين اورتاسينداکي کيلسايا نازل اولور. سونرا اونو دؤوره‌له‌ميش هاي‌‌ـ کوي‌لو قارالتي‌لارا [شبح‌لره] دئيير: «من بوتون دونيالاري آختارميشام، گونش‌لره اوچموشام، آمما هئچ بير تانري تاپماميشام. کايناتين سينيرلارينا گئتميشم، ـ آتا هارداسان؟ـ دئيه، اوچوروم‌لارين قارا ديبينه گؤزومو زيلله‌ييب باغيرميشام. لاکين يالنيز ياغيشين درينليک‌لره ياغماسيني ائشيتميشم، بير ده هئچ بير اينتيظاما بويون قويمايان ابدي قاسيرغانين سسيني.» آدام‌لار اونا ياخينلاشير، «مسيح! آرتیق بيزيم داها آتاميز يوخدورمو؟» دئيه، سوروشورلار. جاواب ائشيديرلر: «بيز هاميليغا يتيم اولموشوق.»

“شعر وارلیغین ائوی‌دیر” کیتابیندان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *