سؤزسوز، هر بیر دؤولت‌ـ‌میللت دیلین پلان‌لی بیچیمده گلیشدیریلمه‌سینه دایر بللی تدبیرلر گؤرور. بونون آشیری اؤرنک‌لرینه نازیزم آلمانیاسیندان دئگول فرانساسیناجان، گاندی هیندیستانیندان سوکارنو ایندونئزیاسیناجان بؤیوک بیر أراضیده توش گلیریک. أن اوغورلو اؤرنک‌لر ایسه گؤز قاباغیندا‌دیر. آتاتورک زامانیندان ایستانبول تورکجه‌سینده، رضا شاه زامانیندان ایسه فارس دیلینده آپاریلماقدا اولان ایصلاحات‌لار هئچواخت دایاندیریلمامیشدیر. ایییرمینجی یوز ایللییین بوتون زامان کسیم‌لرینده عرب دیلینده ده بئله اولموشدور. آیری‌ـ‌آیری دیل‌لرده ده همین سیاست گئنیش اؤلچوده حیاتا کئچیریلیر و تصدیقلنمیش سیاست‌لری، چئشیدلی قوروم‌لار گئرچکلشدیریر.
گئجیکمیش اولسا دا، باغیمسیزلیق دؤنمینده آذربایجان رئسپوبلیکاسی‌نین آوانگارد بیر دیل سیاستینه احتیاجی وار. سووئت قورولوشونا اویغون گلیشدیریلمیش آذربایجان تورکجه‌سی، آرتیق یئنی دؤنمین طلباتیندان گئریده قالیب. نئجه کی، تنظیمات سونراسی تورکییه‌ده گئت‌ـ‌گئده عوثمانلی تورکجه‌سی‌نین بینؤوره‌سی اوزه‌رینده مودئرن دؤولت‌ـ‌میللت سیستئمینه کئچمک مومکونسوز سانیلدی. اونلار یانیلمیردیلار، دوشونجه ایره‌لی‌له‌ییشی بیرباشا هانسیسا دیلین نئجه گلیشمه‌سیندن آسیلی‌دیر. بس بو گلیشیم نه‌یه سؤیکنمه‌لی‌دیر؟
دیلی گلیشدیریب زنگینلشدیرمکده باش ووراجاغیمیز بیرینجی خزینه قوتادغو بیلیک، دیوان لغات التورک و دده قورقود کیمی أثرلردیر. اوسته گل شیفاهی دیلی. لاکین علمی و فلسفی دیلین احتیاج‌لاری باخیمیندان بونلارداکی سؤز داغارجیغی کیچیک‌دیر. بونا گؤره، سؤز تؤرتمک قاچیلمازدیر. آنجاق بو یاخینلاشمادا آشیری داورانماقدان چکینمه‌لی و آرین دیل سیاستیندن گئری اوتورموش اؤلکه‌لرین تجروبه‌لرینی آراشدیرمالیییق. هابئله دیلله اوغراشماق، سیاسی رومانتیک دوشکونلویه و یا آشیری ناسیونالیزم چیرکابینا بولاشماما‌لی‌دیر. چونکی نه بوتؤو توپلوم وار (گئرچکلشمیش سوسیالیزمین دیله‌یی)، نه تمیز سوی (نازیسمین مفکوره‌سی)، نه خالیص “بیر دیل، بیر دؤولت” (آشیری ناسیونالیزمین اؤیرتیسی). آرین دیلده اولدوغو کیمی بو خالیص‌لیک‌لرین هامیسی آبسورد اولماقلا یاناشی تهلوکه‌لی‌دیر. سؤزسوز، تام آرینلیق هاچانسا سیاسی دؤزومسوزلوک، باشقالیغا نیفرت، دیکتاتورا و سوی‌قیریمی کیمی مسئله‌لره گتیریب چیخارا بیلر. عیرقیچی‌لیک سؤیلمینده دیل أن دهشت‌لی قیرغین یاراغینا چئوریله بیلر.
قایناق:
http://www.eyvaz.org/?p=1484