تهراندا اولدوغوم چاغلاردا، تبریزدهکی یولداشلارین طریقی ایله «یارپاق» قزئتینین یاریچیلارییلا تانیش اولدوم. بو تانیش اولماق و اوردا یازیچی و ژورنالیست کیمی چالیشان ائیواز طاها، سعید موغانلی، رضا کاظمی و باشقالارییلا تانیش اولماغیم آذربایجان نشریاتیندا دوزگون چالیشماغیما سبب اولوب. آرتیرمالییام کی، اوندان قاباق دا، تبریزده «احرار» نشریهسییله امکداشلیق آپاریردیم آمما اوردا امکاناتین آز اولدوغو و چاپ کیفیتینین آشاغی اولدوغو اوچون ایستهدیییم کیمی ایشلهیه بیلمهدیم.
هر ندن اؤنجه، مهيار عليزاده‌يله آپارديغيم دانيشيقدا آدلاری چکیلن کیتابلارين جيلد و ایچَری طرحلری اساسیندا سورغولاريمي حاضيرلاميشام: 1ـ باش چيخاران اؤلوم 2ـ گون آيدين نيفرت 3ـ قيزيل موجاهيدلر 4ـ گؤي اوزو داش ساخلاماز 5ـ ساواش 6ـ قوردلار 7ـ قورشون هاردان آچيلدي 8ـ دونيادان قادين اييسي گلير 9ـ ياساق سؤزجويوم 10ـ اؤپ اؤلومونو 11ـ لاپ او اوزاقلاردا
اؤرنك اولاراق، مهيار عليزاده، «باش چيخاران اؤلوم» كيتابينين آديني افقي حالتينده قوروب، «چيخاران» كلمه‌سيني ده عمودي ساخلاييب. ائله بيل افقي دوزولوب قبيره بنزه‌ين آد، قبيردن چيخماغيني بيزه گؤسترير. آنجاق آشاغيداكي اؤلونو خاطيرلادان شكيل، بو گؤزل يئنيلييي كورلايیر. دئمه‌لي، مهيار عليزاده‌نين بديعي دوشونجه‌سي پارا قالير. ماراقلي بودور کی، «باش» كلمه‌سي ده، اؤلونون باشينا ايشاره ائله‌مك نييتينده ايشلَنه بيلير…
1ـ اؤزوندن دئه، آدين، دوغوم، تحصيل، ياراديجيليق، عايله‌ن… لوطفن اؤزونو بيزه آرتيق تانيتدير.
مهیارعلیزادهیم، 1361 ـجی ایلین خرداد آییندا تبریزده آنادان اولموشام. «شهناز» اوشاغییام. 1367ـده تبریزین «نور» مدرسهسینده تحصیلیمی باشلادیم و دیپلم آلینجا، «اشرفی اصفهانی»، «سروش»، «سجاد» و «باقرالعلوم» مدرسهلرینده تحصیل آلدیم. 1375ـده، «آذربایجان مدنییت سرایی»ـندا «نوریان» جنابلارینین کیلاسلاریندا قرافیکله تانیش اولدوم و بو ساحهده تجروبه قازانماغا باشلادیم. بو مدنیتسرایی، او زامان «شهناز» خیابانینین سونوندا، «خسروی» بیناسیندا، یارانمیشدی. تاسوفلرله بیر ایکی ایلدن آرتیق عؤمور سورمهدی و بیلمهدیییم سببلره گؤره باغلاندی. هر حالدا، هنر ساحهسینده اصلی چالیشماغیم 1378ـدن سونرا باشلادی. 1378ـده «پیشدانشگاهی» دؤورونو، هنر قولوندا، «بهشتی» هنریستانیندا اوخودوم و ائله اوردان تبریزین مدنیت، هنر و ضیالی فضاسییلا تانیش اولدوم. سئویملی یولداشیم «سجاد باغبان» توسطی ایله «قاناد هنری قروپو»ـنا عوضو اولدوم. بو قروپلا و اوردا تانیش اولدوغوم یولداشلار ذهنی و هنری انکشافیمدا چوخ تاثیرلر بوراخیب. تاسف اولسون کی، او زمان یارانان بئله قروپلار اؤز یولونو تاپا بیلمهییب و داغیلدیلار ! آمما ائله او قیسا مودتده، اوردا تانیش اولدوغوم یولداشلار منده چوخ تاثیر بوراخیب، علاقهمیز ایسه بو گونه قدَر سوروب. 1379ـدا تهران بیلیمیوردلارینین بیرینده، نقاشی قولوندا عالی تحصیل آلماغا باشلادیم. او ایلدن اعتیبارن تهراندا یاشاییرام.
تهراندا اولدوغوم چاغلاردا، تبریزدهکی یولداشلارین طریقی ایله «یارپاق» قزئتینین یاریچیلارییلا تانیش اولدوم. بو تانیش اولماق و اوردا یازیچی و ژورنالیست کیمی چالیشان ائیواز طاها، سعید موغانلی، رضا کاظمی و باشقالارییلا تانیش اولماغیم آذربایجان نشریاتیندا دوزگون چالیشماغیما سبب اولوب. آرتیرمالییام کی، اوندان قاباق دا، تبریزده «احرار» نشریهسییله امکداشلیق آپاریردیم آمما اوردا امکاناتین آز اولدوغو و چاپ کیفیتینین آشاغی اولدوغو اوچون ایستهدیییم کیمی ایشلهیه بیلمهدیم.
1383ـده آتام رحمته گئتدی و یاشاییشیمدا بعضی شرایط دَییشیلدی. داها جیددی ایشلمهیه باشلادیم. هم مستقیل یاشاماغا، هم ده بیر پرفسیونال طراح کیمی ایشلهمهیه. «یارپاق» قزئتی چاپدان دایاندیقدان سونرا، «یارپاق»ـداکی یولداشلارین بعضیسی ایله «یاشماق» درگیسینی یولا سالدیق. تخمینن 1385ـدن سؤز گئدیر و او واختدان ایندییه کیمی «یاشماق»ـدا چالیشیرام.
«لاله» و «شهریار» آدلی بیر باجی قارداشیم وار. 1386ـدا «پریسا پورحسینی» ایله ائولندیم. او دا منیم کیمی هنر ساحهسینده چالیشیر. رسام و قرافیستدیر. «یاشماق» یاییملادیغی «اولدوز» آدلی اوشاق شعر کیتابی، ها بئله «قاریشقا» آدلی تقویمینین رسملری و «یاساق سؤزجویوم» باشلیقلی کیتابینین جیلد طرحی اونا عاییددیر.
2ـ «آيخان» قويدوغون تاخما آدين معناسي؟
منیم آدیم «مهیار» اولدوغو اوچون، اونو تورکجهیه چئویرمهسینی آختاریردیم. بونو تاپا بیلمهدیییمه گؤره (مه=آی) «آی»ـلا باشلانان تورکجه اوغلان آدی گزدیم و «آیخان» آدینا راستلاشدیم. بو آدی چوخ بَیَندیم. یانیلماسام، «آیخان»، «اوغوز خان»ـین ائولادلاریندان بیریسیدیر. یقین بیلمیرم، اما ائشیتمیشم تورک میتولوژیسینده «آی» ربالنوعو ساییلیر. نه ایسه … بو آدی 1385 ـده سئچدیم و او واختدان بری، اثرلریمده «مهیارعلیزاده.آیخان» ایمضاسینی قویموشام.
3ـ سيز هانسي ادبي ژانرا ماراقلي‌سينيز؟ و نييه؟!
باخ! قرافیستدن بیرینجی تخصصی سوالینی ادبیاتا گؤره سوروشورسان ها! یادیندا اولسون! نه ایسه… ادبیاتچی دئییلم، آمما اؤزومو ادبیاتین مخاطبی کیمی- جیدی موخاطبی کیمی- سانیرام. کلاسیک ادبیاتدا بایاتی هر شئیدن آرتیق منی ماراقلاندیریر. دفعهلرله ائشیتدیییمیزه گؤره، بیر او قدَر بیزه تانیش گلیرلر کی، گؤزللیکلرینی آنمیریق. بو متنلری، «براهنی» دئمیشکن «غریبگردانی» پروسهسیندن کئچیردندن سونرا، شیرینلیینی باشا دوشورسن و بو شیرینلییی داها نوستالژیدان دوغولمور؛ متنین اؤز گؤجوندن و ایچینده اولان استئتیکدن دوغولور. بو شیرینلییی ایلک دفعه بایاتیلارین بیرینی فارس یولداشلاریمین بیرینه ترجومه ائلهینده داددیم. چئویرنده، متنین نوستالژیسی و تانیشلیغی پوزولور و اونا تزه و غریبه بیر متن کیمی باخا بیلیرسن و گؤزللیینی یئنیدن کشف ائلهییرسن. «قارپیز کسدیم بال کیمی/ دیلیملهدیم نار کیمی/ گؤردوم یاریم اَیلهشیر/ گئجه یاغان قار کیمی». تصویر سون درجهده گؤزلدیر. آغ بکقراند اوستونده قیرمیزی بیر داش. «قار»، «قارپیز»، «نار»، «یار» قودرتلی بیر اینستالیشن گؤز اؤنونده جانلانیر و یارین حرکتینین ریتمی اینجه و ظریف اولدوقدا، گئجه سکوتوندا قارین اوینایا اوینایا یئره دوشدویو کیمیدیر.
منه ائله گلیر کی، بایاتینین آیری دیللره ترجومهسی، او دیللرده مدرن ادبیاتدا تزه ژانرین یارانماسینا سبب اولا بیلر. مثلن «هایکو» ژاپونون خالق ادبیاتی – کلاسیک ادبیاتی ساییلیر. آیری دیله ترجومه اولاندا، تورکجهیه یا فارسجایا، یا آیری دیللره، او دیللرده تاثیر بوراخیر و بو تاثیردن یارانان اثرلر مدرن ادبیات ساحهسینده تعریف اولور. بایاتییا مدرن ذهنییتله یاناشماق اؤز ادبیاتیمیزدا دا یئنی جیغیرلار آچا بیلر. «حامد احمدی»ـنین «راسیم قاراجا»ـنین «ر حرفی اولمایان آیلار» کیتابینا یازدیغی تنقیدی بیر اوخویون (دیلماج35/36 ص14). «پست بایاتی» اصطیلاحینی ایشلهدیر. اولده فانتزی و ژورنالیستی بیر ترکیب نظره گلیر آمما، منجه ائله تام ده اولا بیلمز و دوغرودان دا «پوست بایاتی» یارانا بیلر. «راسیم»ـدن سونرا، اؤرنک اولاراق، بو تایدا «دومان اردم»ـین شعرلری ده بو سویهدهدیر.
معاصیر ادبیاتدا، «ساهیری» ده سئویرم، «راسیم»ـی ده، «آتیلا»ـنی دا! و بو تناقضی توضیح وئره بیلمیرم! سادهجه سئویرم. آمما حیکایه شعردن آرتیق ماراغیمی قازانیر. «رضا براهنی»، «غلامحسین ساعدی»، و تورکجهده «ناصر منظوری» ، «صالح عطایی» و «رضا کاظمی»، «آنار رضا»، «آفاق مسعود» و…
بونلاری دئیندن سونرا، نهایت ادبیاتچی دئییلم و هر شئیدن آرتیق، تصویر و اوندان آرتیق یئنی هنرلر – کانسئپچووال آرت و…- منی اؤزونه ساری چکیر. بیزیم اؤلکهده و بوتؤولوکله اورتا شرقده، ادبیات باشقا هنرلره کؤلگه سالیبدیر. منجه، بو کؤلگهدن چیخماق لازیمدیر.
4ـ هانسي ژانرا جيلد طرحي چكنده، ال آياغين آچيق اولور؟
ژانر ائله فرق ائلهمیر. موضوع ایله ارتباط قوراندا، راحاتراق ایشلهیه بیلیرم. بیلیرسیز، کیتاب جیلدی ایشلمک اوچون اولجه اونون متنینی اوخویارام، کیتاب کیچیک اولورسا، هامیسینی، کیتاب حجملی اولدوقدا ایسه اؤن سؤزوندن، باشلانغیجیندان، بئله یئرلرینی اوخوماقلا کیتابین فضاسینی باشا دوشرم. سونرا، باشلارام اِتود وورماغا. کیتابین متنی ذهنیمی چالیشدیراندا، ایش داها گؤزل چیخیر. اوردا کی ایش صاحیبی طرحده دخالت ائلهمیر داها راحاتجاسینا ایشلهیه بیلیرم. منجه کیمسه طراحین الینی آچیق قویماقلا ضرر ائلمز. هردن اولور کیتابین یازاری یازا یازا طرحه گؤره ده ذهنینده بیر شئیلر تصور ائلیر. نمنه چکیرسن، نمنه اِتود وورورسان، ذهنیندهکی ایله قیاس ائلیر و … بئله اولمور، ایش ایستهدییین کیمی چیخمیر. من حرفهای طراحام، حرفهای طراح دئینده یعنی چؤرهییم بو ایشدن چیخیر. هر ایشده، یوزه یوز یارادیجی اولا بیلمزسن. هر گلن ایشه ذهن یاندیرماق اولماز. هر حالدا بیر سئری پارامترلری رعایت ائلهمکله تمیز و استاندارد بیر تصویر موشترینین الینه وئرمک اولور. بونلار بیر سیرا کومپوزیسیون و بویا قایدالاریدیر. بیلیرسن و ایشده گتیریرسن. منیم بئله ایشلریم چوخدور. گونده سککیز دوققوز ساعات ائله بئله ایشلهییریک دا! او ایشلری اؤز ذهنیمدن قایناقلانماماغینا گؤره، اؤز ایشیم کیمی حساب ائتمیرم و غالیبن تمیز ایشلر چیخدیقلارینا رغمن، اونلارا ایمضا قویمارام. کیتاب جیلدینه، و عمومیتله مدنی ایشلره بئله ایشلمک اورییمدن گلمز. بو ایشلره واخت قویمالییام. هئچ اولماسا مدنی ایشلرده یارادیجیلیق گؤزه چارپمالیدیر. منلیق اولسایدی، ائله بازار قرافیکاسی دا ائله اولمالیدیر آمما، او جورهسی ایشلر هله یئرینه دوشمهییب. هامی کوپیلاماغا فیکیرلشیر، موشتری ده ائله بونو ایستهییر!
کئچک اؤز سؤزوموزه، بعضی یازیچیلار، شاعیرلر، یا دا ناشیرلر طراحدان یارادیجیلیق ایستهمیر، تکجه دئییر من دئیهنی چک! من بو شراییطده اولدوقجا ایشلَمرم، بئله وضعیتده فاجیعه باش وئریر! بئلهسی یاناشماق، طراحین یارادیجیلیغینی و تخصوصونو سایماماقدیر!
5ـ هانسي ناشيرلرله امكداشليغين وار؟
«اندیشه نو»، «ستوده»، «اختر»، «مینا»، «سوره مهر». تهران کیتاب سرگیسینده ده، زنجانین «پینار» نشری ایله دانیشیغیمیز اولدو، امکداشلیغا قرارا گلدیک. آللاها توکل گؤرهک نئجه اولاجاق.
6ـ «ستوده» آدلي يايين ائوينه ايشله‌ديين فلسفي كيتابلارا نه فاكت‌لار اساسيندا جيلد طرح‌لريني چكدين؟
«ستوده» یایین ائوینه من «سید جواد طباطبایی»ـنین سیرا کیتابلارینین جیلدلرینی چکمیشم. بو متنلرله ائله ده غریبه دئییلدیم. البته او کیتابلار محض فلسفی دئییل، تاریخ و فلسفه تاریخینه عاییددیر. قاباقجا دا، «سید جواد طباطبایی»ـنین اثرلریندن آزجا اوخوموشدوم. بو ایشی سیفاریش آلاندا، اولجه چالیشدیم ساده و تمیز بیر یونیفورما چاتام. بو یونیفورم کیتابلاردا تکرارلاناراق، سیرا اولماغینی گؤسترسین دئیه. سونرا هر کیتابدا مؤوضوعا گؤره تصویر ایشلنیب. بو تصویرلره ده، باشقا کیتابلار کیمی بیر آز متنله اوماقدان سونرا، ناشیر، «جلالی» جنابلارییلا، ها بئله یازیچینین اؤزویله دانیشاراق نتیجهیه چاتمیشام. هلهلیک بو کیتابلاردان اوچو یاییملانیب: «مکتب تبریز»، «خواجه نظامالملک» و «نظریه حکومت قانون».
7ـ هر كيتابا اؤزل اولاراق، يئني فورمادا ایشلهدییین فونتلارلا باشلیقلاری يازيرسان. آيري بير طرفدن جيلدلرده اولان قرافيكي طرح‌لر ايسه كيتابين ايچينده‌كي يازيلارين لاپ ائله سؤزون دوز معناسيندا روحونا عاييدير. مهيار عليزاده بونلارا نئجه ياخينلاشير؟
بیلیرسیز، قرافیکده هر شئیدن آرتیق ذهنیمی چالیشدیران فونت، یازینین فورمو و تایپوقرافی اولموشدور. ساعاتلارلا بیر یازییلا اللَشیرم، خصوصییله عرب الیفباسیندا اولان یازیلاردا. ایستهییرم بوردا بیر آز حاشیه گئدیب عرب الیفباسی و اونون تایپینا گؤره بعضی مسالهلری بیر آزجا آچیقلایام. من عرب الیفباسینی چوخ سئویرم و منجه چوخ گؤزل، اینجه و انعطافلی فورملاری وار و اونسوز دا، بیز 1400 ایلدیر بو الیفبایلا یاشامیشیق. بو الیفبا بیزیم وارلیغیمیز و بیزیم کئچمیشیمیزله ارتیباط وسیلهسی ساییلیر. آمما تایپدا بیزیم تمیز و هر جهتدن عئیبسیز فونتوموز یوخدور، و بو دا عرب الیفباسیندان فایدالانان خالقلارین فونت اوزره ایشلمهمهییندن آسیلیدیر. باخین لاتین الیفبادا حرفلرین هر بیریسی بیر بلوک کیمیدیر. یعنی ائله بیل بیر مستطیلین بعضی یئرلرینی کسمیسن، آمما نهایتده اؤز فورمون الدن وئرمهییب. حرفلر کرپیج کیمی بیر بیرینین یانیندا دوزولور و ساده، گؤزل و اوخوناقلی گؤزه گلیر. تایپدا تام، ال یازیسیندا ایسه آز- چوخ بئلهدیر؛ یعنی اوردا، تایپ، الیازیسینین داها قانونلاشماسیندان تؤرهنیر. اونلار تایپ ماشینلارینی اؤزلری یارادیبلار، ایستر قورغوشون حرفلری، ایستر تایپ ماشینینی، ایستر کامپیوتر تایپینی. یاراداندا دا، لاتین الیفباسینین شرطلرییله یارادیبلار. نییه کی، اؤز ایستکلرینه و احتیاجلارینا گؤره، بو ایشی گؤروبلر. لاتین الیفباسینین ده بیرینجی شرطی حرفلرین بولوک اولماغیدیر. آمما بیزده ائله دئییل. بیزیم الیفبامیزدا، حرفلر بیر بیرینه یاپیشیر، یاپیشاندا دا، چئشیدلی فورملار یارادیر. اونا گؤره، دولو و بوش فضالاری سؤزجوکلرین هر بیرینده فرقلنیر. بو فضالاری کنترل ائلهمک لازیمدیر. بیز بو ایشی ال یازیمیزدا گؤروروک، آمما تایپدا هئچواخت الیازیسیندا فایدالاندیغیمیز قانونلاردان فایدالانمیریق.
نه ایسه، بو، چوخ اوزون سؤزدور آمما سؤزون قیساسی، من همیشه یازینین دولو و بوش فضالارینی یا اصطیلاحن مثبت و منفی فضاسینی کنترل ائلهییب متعادل فضایا چاتماغا چالیشمیشام. بو ایشی گؤرمهیه ده، خطاطلیق و اوندان آرتیق عادی الیازیلاریندا اولان فورملارا دیقت ائلهمیشم. بوندان کئچک سیز دئدییینیز طرحله کیتاب محتواسینین اویغونلوغونا. بو دا، کیتابی اوخوماقدان آسیلیدیر. دئدیییم کیمی کیتابی اوخومامیش، اونا جیلد طرحی چکمرم. منجه، طراح گرَک کیتابا بیر شئی آرتیرا؛ خصوصییله ایلستراسیوندا (تصویرسازی). کیتابین متنینده اولانی اوخوجو اوخویاجاق. گرک کیتابین فضاسینا گیرهسن و یازیچینین گؤرمهدییی یاخود یازا بیلمهدییینی گؤرسن و اونو چکهسن. بئلهلیکله، سن کیتابا بیر شئی آرتیریرسان. من چالیشارام ایشیم بئله اولسون.
8ـ ایشلرینین ایچینده، جانينا سينان ان گؤزل جيلد طرحی؟
چاپا گئتمهدن ایشلریمین هامیسینی سئورم آمما، چاپ اولوناندا چوخو هئچ اولوب. اؤرنک اولاراق، «زبان ترکهای تهران» چاپ اولاندا، ائله بیل، طرح قتله یئتیریلدی! ائله اولدو کی، یازیچی اوز ائلهمدی بیر نمونه منه گؤندَرسین. چیخاندان سونرا، اونو کیتابچیلاردا گؤروب بیر نوسخه آلدیم. بیلدییینیز کیمی، تورکجه کیتابلارین چوخو شخصی هزینهلرله چاپ اولور و چوخراق دا آز پولنان. چوخ واخت چاپین باشی اوستونده دایانا بیلمیرسن. آپاریب ایشی اوجوز چاپخانادا چاپ ائلهییرلر. اونلار دا کیفیته فیکیر وئرمیرلر. ماشین اوستونده ده دایانماغی قبول ائلهمیرلر، چاپچی دئییر: «نئچه وئرمیسن، هله چؤپ ده قویاسان!»، بئلهلیکله ایشلر کورلانیر، هئچ اولور. «قورشون هاردان آچیلدی»ـنین دا باشینا بئله اویون گلدی! چاپ اولاندا هئچ اولدو گئتدی ایشینه. آمما چاپ جهتیندن تمیز چیخان، دوزگون صحافلیق اولونان و طرحینی ده بَیندیییم کیتابلاردان «قوردلار»ـین بیرینجی چاپی، «لاپ او اوزاقلاردا»، «قیزیل موجاهیدلر»، «اؤپ اولومونو»ـنون آدینی چکه بیلرم. باشقا کیتابلار دا وار، آمما ایندی ذهنیمه گلمیر.
10ـ شعر سني چوخ ماراقلانديرير يوخسا اؤيكو؟ نييه؟
قالیب شعر هانسی شعر اولا، اؤیکو هانسی اؤیکو! آمما اؤیکو اؤرنکلری آز اولدوغو اوچون، گوجلو بیر حیکایهیه راست گلنده، آرتیق ماراقلانیرام. یازیچیلارا باخاندا، گوجلو شاعیریمیز چوخدور. باخ کلاسیکلردن توت «نسیمی»، «فضولی»، … گَل یاخینا، «شهریار»، سونرا داها معاصیرلشن «سهند»، «ساهیر»، سونرا «اوختای»، «سحر» و یا ایندی «نیگار خیاوی»، «کیان»، «هادی قاراچای»، چوخلو جوان و گوجلو شاعیرلر، ذهنیمده اولانلاردان «آتیلا»، «سعید موغانلی» و … ماشاللاه ائله دالیسی گلیر. آمما نثرده، اؤزللیکله حیکایهده بئله دئییل. «ساهیر» قودرتینده یا مثلن «سحر خانیم»ـین گوجونده حیکایه یازاریمیز وار؟ من اوخومامیشام.
11ـ منجه «قيزيل موجاهيدلر»، «لاپ او اوزاقلاردا» و «اؤپ اؤلومونو» سنين ان گوجلو و گؤركملي ايش‌لريندندير. ائله‌ديمي؟ بو سورغويلا باغلي ايضاحلایا بیلَرم کی، «قيزيل موجاهیدلر»ـده آدام شكلينين باشينداكي بؤيوك قان لكه‌سي، آشاغيداكي قانلا يازيلان كيتابين آديیلا يئني بير دوشونجه داشيماسيندان سؤز آچير. زمينه‌ده‌كي رنگ ده كؤهنلميش زاماني گؤستريب اوره‌يه ياتان جيلد يارانيب. «لاپ او اوزاقلاردا» كيتابينا چكدييين جيلد طرحينده، يازيچي‌نين اؤيكولرينده ياراتديغي سايخين و ساكين دورومو گوجلو سويه‌ده عكس ائتديريليب. «اؤپ اؤلومونو» كيتابيندا دا، بوشقابدا چنگل اوستونده گؤستريلن دوداق، ائله بيل حاضيردي اؤپمه‌يه. شاعيرين كيتابينين آدينا گلديكده، حزين باخيش، هم شاعير همي ده جيلدده بيزه يئتيريلير.
لوطفوز آرتیق، من آیری جیلد جیلدلریمی ده سئویرم، مثلن «دونیادان قادین اییسی گلیر» یا «قوردلار» و باشقالاری. آمما سیز سایدیقلارینیزی دا، ان گؤزل ایشلریمدن اولدوغونو سانیرام. منی ماراقلاندیران سیزین بو قدَر دقتلی و ظریف یاناشماغیزدیر.
12ـ كيتابلارين جيلدينين قالانيني دال طرفده باشينا بوشلاماييب، اونلاري كيتابين اوزو كيمي ايشله‌ييرسن. آخي ساتيشدا ويترينه قوياندا سنين ايشينين ياريسي گيزلي قالير. بو سني اينجيتمير؟
یوخ. باشلیق، لاتینجه دالدا یازیلمالیدیر، و اونو دا باشینا بوراخماق اولماز. سیز کیتابی آلیب کیتابخانازدا دوزنده، تکجه عطفی گؤرونور، اوندا گرَک منیم ائویم لاپ ییخیلا!
13ـ ائشيتديیيمه گؤره، «ثالث» يايين ائوينين ايش بيرلييي ایله تهراندا سرگين اولوب. بو باره ده آچيقلامان اولسون لوطفن.
1384 ـجی ایلین آبان آییندا، «ثالث» یایین ائوینین قالریسینده «تجروبی پوسترلر» آدلی بیر سرگیم اولدو. اوردا تخمینن اونسککیز اوندوققوز اثر، سرگیلنمیشدی. دقیق یادیمدا دئییل، بو اونسککیز اثری اوچ ایل مودتینده ایشلدیییم هشتاد دوخسان تجروبی پوستردن سئچمیشدیم. بو اثرلر 1381ـدن 84 ـدک ایشلهمیشدیم. بو پوسترلرین اساس موضوعلاری آذربایجان مدنیتی، تاریخی شخصیتلری، و فولکلورو ایدی. بو سرگی یاخشی قارشیلاندی. اوندان سونرا، باشیم چوخ شولوقلاشیب، داها تجروبی ایشلمهیه فورصتیم اولماییب. آمما گلن ایله آیری بیر سرگی فیکیریندهیم.
14ـ «ياشماق» چيخارتديغي سيرا كيتابلارين چوخونا سن جيلد طرحي چكيرسن. سنين نظرينه «سعيد موغانلي»ـنين بو ايشي، ادبياتدا نه ائتگي‌لري اولوب و يا اولاجاق؟
«یاشماق» ایشینی باشلایاندا، اونون بیرینجی نؤمرهسینده (صیفیر ساییندا) اؤنسؤز آدلی بیر یازی درج اولونوب. او یازیدا هدفلرینی یازمیشدی. او هدفلری خلاصه ائلهسک، ایکی اصلی هدفه راستلاشیریق. بیرینجیسی «مدرن ادبیات انکشافی» و ایکینجیسی «نشر حوزهسینده کیفیتین یوکسلمهسی» و یا باشقا سؤزله «قرافیکین انکشافی». البته ایکی هدف دئینده، ایکیسی ده، بیر سؤزدور، «مدنیتین مدرنلشمهسی و انکشافی».
«یاشماق»ـدا هر زامان بو هدفلره چاتماغا جهد اولونوبدور. آمما بو آرادا، اوچونجو بیر وضعیت ده یاراندی کی، منجه مخاطب گؤزوندن ایراقدیر. او دا روابطین پروفسیوناللاشماسیدیر. منیم ایشیم «یاشماق»ـدا بدیعی مودیرلیکدیر. «سعید» ایسه رئداکتوردور. «سعید» هئچ واخت منیم ایشیمده دخالت ائتمز. قرافیکه گؤره ده منیم نظریمی قبول ائلر. هردن اولوب یولداشلاردان بیریسی، کیتابلارین بیرینه طرح چکیب گؤندریب، بَیَنمهمیشم. اوتوروب دانیشمیشیق، نئچه گون ایشی دایاندیرمیشیق، باشقا بیر طرح حاضیرلانسین دئیه. من ده یازیلاردا هئچ دخالتیم اولماز. نظریمه گلن سؤزلری دئمیشم، «سعید» ائشیدیب، منطقی اولاندا دا قبول ائلهییب. آمما یازیلارا گؤره سؤز اونون سؤزودور.
«یاشماق»ـدا چئشیدلی یازیلاردان و طرحلردن فایدالانیلیب. سیزین دئدییینیزه رغمن، «یاشماق» کیتابلارینین چوخونا من جیلد طرحی چکمهمیشم. کیتاب جیلدلرینده، «یاشماق»ـین چاپ ائتدییی ایشلرینده، بیر ده درگینین اؤز ایچینده چوخلو طراحلار «یاشماق»ـلا امکداشلیق ائدیب، او جوملهدن «اردشیر رستمی»، «علی نامور»، «آتابای»، «عادل برازنده»، «شهرام برازنده»، «شهرام شاهرخ»، «علی رضایی»، منیم حیاتیولداشیم «پریسا پورحسینی»، «رسول اکبرلو»، «رضا صادقی» و باشقالاری. بونلارین بعضی اثرلری هله چاپ اولونماییب یا دا یاییملانماییبدیر.
بعضیلر ده، «یاشماق»ـلا ایشبیرلییی آپارماق نییتیندهدیرلر. مثلن قاشقایلارین گنج و گوجلو قرافیستی «حبیب ایلون»، «ناظیم حیکمت»ـین شعرلرینه تصویر ایشلهییر. منجه، «یاشماق» یئنی ادبیاتین انکشافیندا اومید نؤقطهسی ساییلا بیلر و منیم کیمی طراحلارا دا تجروبه اوچون بیر فضا.
15ـ كيتاب جيلديندن باشقا نه طرح‌لر چكيرسن؟ باشقا ايشلریندن سؤیله.
من قرافیک ساحهسینده نه ایش دئسن گؤرموشم. کیتاب جیلدیندن توت، کاتالوق، پوستر، بیلبورد، استیشنری، وئب فضاسی، درگی و … آمما بونلارین چوخونا ایمضا قویمارام. اونلار پول قازانماقدیر. هنر ساحهسینده اؤز رئزومهم ساندیغیم ایشلر، تکجه مدنی قرافیک ساحهسینده گؤردویوم ایشلردیر. بو ایشلره گؤره، مسئولیت حیس ائلهییرم. مدنی قرافیک دئیهنده، فرق ائلهمیر «یاشماق»ـدان توتدو «شعر» درگیسی ، «سوره مهر»ـین ایشلریندن توتدو «اندیشه نو»ـون ایشلرینه دک. موضوع فرق ائلهمیر منه. بیر قرافیست کیمی اؤز ایشیمین حرفهای اولماغینا چالیشیرام.