“کیملیکچی سیاست باره‌سینده پاتولوژیک تئزلر” کیتابی سانال اورتامدا ایشیق اوزو گؤرمه‌دن اؤنجه اونون بیر نوسخه‌سی سایین یونس شاملی‌یه گونده‌ریلمشیدی. سایین بی کیتابدا گئدن بعضی تئرمین‌لر، ابهام‌لار و یانلیشلیق‌لار باره‌ده اؤز مولاحیظه‌لرینی قلمه آلمیشدیر. (باشلیق بیزدن‌دیر.)

 

توپلومون کؤک و وارلیغیندان قایناقلانان عوصیان، چئشیتلی رنگ لرده فورمالاشیر، و البته بو عصیان فرقلی توپلومسال آلان لاردا چئشیتلی رنگ لر، فرقلی دوشونجه لر و حتی فرقلی آنلایش لارلا اؤزون نومایش ائتدیریر. کیم، نه دن، هاردا، و نه اوچون، عصیان ائتمیشدیر، سورونو، هر زامان بیر دوشونجه نین آنلاماسیندا اؤنملی رول اویناییر. انیسانین دونیا گؤروشو، همن اینسانین صینیف باغلیلیغی و گینه ده آدین چکدیمیز اینسانین تاریخ و یاشام طرزیندن قازاندیغی مدنیت و داورانیش شیوه لری، هر دوشونجه نین آرخاسیندا گیزله نن فمنومئن لر و حتی دوغومودان اؤنجه بئله فورمالاشمیش دوشونجه و دوارانیش شیوه لرنین ائله مئنت لرین گؤرمک، آز- چوخ، مومکون دور. “کیملیک چی سیاست باره ده پاتولوژیک تئزلر” عنوانی ایله قلمه آلینان و یازیچی اؤزو اونو “قارالاما” آدلاندیران ایستاتیک دوشونجه لر ایله دینامیک دوشونجه لرین قارشی دورمالارینی، فرقلی آلان لاردا، گؤسته رمه یه چالیشیر و او دوشونجه لری فلسفه باغلار ایله برابر قلمه چکمیشدیر. قلمه آلینان قونولار، قوشقوسوز، خالقیمیزین بوگونکو حرکاتیندان ان اؤنملی لری سایلیر. بو قلم بیزیم توپلوما نعمت حئساب ائدیلمه لیدیر. بو یازیدا دوزگون تثبیت لر، آراشدیریجی شیوه و زنگین دیل و بو دیلین سؤز خزینه و… تقدیره شایان دیر. یازیلان تئزلرده جیددی قارشیلقلا اوزله شمه دیم. آمما بعضی گؤزومه چارپان آیرینتی لار حاقیندا بیر نئچه جمله یازماق ایسته دیم. بیرینجی تئز: یازیلیر کی “پوْلیس، ایندیکی دورومون گوٍدوٍکچوٍسودور؛ دوٍزگون سیاست ایسه ایندیکی دورومو سوْرغویا چکمک”، و سونرا بئله دوام ائدیلیر کی “پلیس…هرنه یی قانون چرچیوه سینه سیخناشدیریر، آیریٌق لارا یاغی گؤزو ایله باخیر؛ باشقالیق لاری دیٌشلاییر. بیر آنلامدا ایستبلیشمئنتی خائوسا تام حاکیم قیلماق. بوٍتوٍن بونلارا قارشی چیخماق ایسه دوٍزگوٍن سیاستین ایشی دیر. قورتولوشچو سیاست بو نؤقطه ده گئرچکلشیر”. بو تئز ده اوخوجویا ایکی سوآل یارالدیر. بیری بو کی؛ بو تئز ده سیاست و دئولت چیلیک ده “ایستبلیشمئنت” ایله “خاوس،و” بیر- بیرینین قارشیسیندا قویور. یازی بو ایکی قاورامی “پراکتیک ده” قارشی – قارشی یا قویور، فیکیر یا دوشونجه ساحه سینده یوخ. بیر باشقا معنادا، “پولیس” بیر توتالیتر و پولیتیکا بیر خاوسآ دایانان سیاست دن دانیشیر. حال بوکی “توتالیتر” سیاست (پولیس)، گرچکلیک ده بیر آنتی دئمکراتیک و سیستماتیک دوارانیش طرزی دیر، آمما “پولیتیکا” نی گرچکلشدیرن “خاوس” یوخ “دئمکراتیک” سیاست دیر. “خاوس” دوشونجه ساحه سینده هم لازیم و هم دوزگون دور، آمما اینتظام قورولوشوندان یعنی “پولیتیکا”دا بیر آلترناتیو کیمی ایمکانسیزدیر. بیر باشقا دئیشله بو قاوراملار (پولیس و پولیتیکا) یالنیز دوشونجه ساحه سینده موباحیثه یه قویولوردولار و یا سیاست گرچکلشدیرمه سینده. یازی پراکتیکادا بو ساحه له ره یاخین لاشیر، آمما بعضا آلان دئیشیر و نمونه اولاراق “خاوس” یالنیشجا توتالیتر بیر سیاسیته آلترناتیو گوزو ایله باخیر. ایکینجی سی بو کی؛ بورادا یاپیجیلیق دان، یعنی پولیتیکانین یالنیز پولیسه قارشلیغی یوخ، بلکه یاپیجی و اولوملو بیر گلیشمه ده بولونماسینا یول آچان قاورام دان یازیدا گؤزه چارپمیر. منجه بو ایکی قاورام یوخ، بلکه اوچ قاورام ایشله دیلسه ایدی بلکه داها یاپیجی معنادا ایقون چیخیردی. “پولیس”، “خاوس”، “دئمکراتیسم” قاوراملاری ترتیب له توتالیترسیاسیتی، دوشونجه ساحه سینده خاوس و و آلترناتیو اولاراق “دمکراتیسمی” بیر اولوملو آلترناتیو کیمی هر حالدا بورادا بلکه بیر آز داها چوخ آیدینلیق گتیرمک لازیمدیر. ایکینجی تئز: بو رادا سونوج اعتباری ایله چوخ اؤنملی، گه نه ل و دئمکراتیک قوراللارا یاخینلاشیلیب و ایضاح اولونوب. او جمله ده ن: “کیملیک چی سیاست پلولاریزم، تیکل چی لیک (جزء گرایی) و چئشیدلی لیک کیمی قاوارم لاری ساوونمالی، اؤز ایچینده فیکیرآیریلیقلاینی قبول ائتمه لی دیر.”. اوچونجو تئز بوتؤولوک زوراکیلیق قایناغی عنوانی ایله، بوتؤوچولویو اه لشدیرمه چالیشمیسینیز. بو اه له شدیری دوشونجه ده رین لیین چوخالدیر و یازیلیر کی “بیز بوتؤو دئییلیک، دوشمن بوتؤو دئییل، توپلوم بوتؤو دئییل. بوتؤولوک قاورامی توپلوم، اینسان، طبیعت و تاریخ باره سینده اؤن مودئرن بیر آنلاییش دیر” و متنین دوامیندا بئله اوخویوروق: “چکیشمه لردن تام آرینمیش توپلوم یوخ دور. بئله جه ضدیت سیزلیک حئیوان لار جمعیتینده بئله یوخ دور. بشر اؤز گؤزقاماشدیریجی اینکیشافینی آنتگونیزم لره بورجلودور. دئمک، توپلومون یاشاماق شرطی آنتاگونیزم دیر” دوام ائدیر. دیالکتیک ایلکه لره اساسیندا دینامیک قورولوشدان سؤز گئدیر و البته کی بونو رئآل مئیداندا گئنیش واسیطه ده آراشدیریب یازماق لازیمدیر. تضاد یا تناقض، هانکی سی؟ بورادا “آنتاگونیزیم” قاورامی نین ایشله دیلمه سی منیم ذهنیتیم ده بیرآز قاورام بؤحرانینا یول آچدی. بیزیم گنج چاغلاریمیزدا فلسفه ده دیالکتیک قوراللاری چوخ موباحیثه اولوردو. اورادا ایکی قاورام، خصوصن سیاسی آلاندا و بیر سیرا دا صینیف موجادیله سینده ده ایشله نن قاورام وار؛ او قاوراملارین بیری”تضاد” و اوبیریسی ایله “تناقض” ایدی. دوشونجه آلانین دا تضاد “تقابل” معناسیندا ایشله نیردی و تناقض ایسه وارلیق ایله یوخلوغون قارشیلیغی حئساب اولوب و سیاسی ساحه ده “آنتاگونیسم” قاورامی ایشله نیردی. تضاد، بیر یئرده ایکی وارلیغین باریشدا اولماماسی و یا همان ایکی و یا نئچه وارلیغین بیریئرده توپلانانماسی “تضاد” آدلاندیریلیر. توپلومون تامام قارشیلیق لار همان تضاد و یا تقابل چرچوواسیندا آراشدیلیب و آنلاشیلیر، آمما تناقض ایسه تامامن تضاد ایله فرقلی دیر. تناقض نفی ایله اثبات ین، وارلیق ایله یوخلوغون و یا یاشام ایله اؤلومون قارشلیغی حئساب اولونور. تناقضی سیاسی و یا طبقاتی آلانا گتیردیکه “تقابل” تضاد سؤزونون یئرین آلیر و “آنتاگونیسم” باریشیلماز، بیر یئره توپلانماز حالاری ایضاح ائدیر. بو معنادا توپلوم دان انسانلارین، قوروملارین هر بیرینین فیکیرینده بیر دوشونجه یاتیر، آمما بونا باخمییاراق هر ایکی و یا نئچه وارلیق معین کورالار چرچواسیندا بیر- بیری ایله یان- یانا دورورلار و حیات دوام ائدیر. آمما آنتاگونیسم وار یوخ دآوآسیندان مئیدانا گلن بیر قاورام دیر. بیزیم زامانیمیزدا “امپریالیست لره اؤلوم اولسون” و یا “اؤلوم اولسون دیکتاتورا” دئدیینده بیر آنتاگونیستی داورانیشدان سؤز گئدیردی. بو معنادا “امپریالیست” گوج کیمی، خالق گوجو ایله بیر آرادا یاشاما ایمکانسیز سایلیردی و… (البته بو او زامانین و او زامانا باغلی تئزلرایدیلر..) بونا گؤره منجه توپلومن ایچه ری سورون لاریندا آنتاگونیزم دئیر، بلکه تضاد یا تقابل قاوراملاری داها ایقون گلیرلر. دؤردونجو تئز: بو بؤلوم ده فیکیرله ره قارشی آنلایش گؤسته رمک ایضاح اولونور. چئشیت لیلیک لری گؤرمک، فیکیر ساحه سینده دوشونجه لری آغ- قارا گؤرمه مک و توپلومسال حرکت لرده او چئشیت لیلیگه دیققت یئتریمه مرکزینه آلمانی سرگیله ییر و اوچ دوشونجه آلانینا (سولچولوق، میللت چیلیک و دینچیلیک) فرقلیک لری گؤسته ریر. آمما بو بؤلوم ده گؤسته ریلمیر کی بو چئشیت لیلیگی نئجه و هانکی بیر آلان دا گرچک لشه بیلیر. عجبا سولچو، میللت چی و دین چی آخین لار دینی و یا ایدئولوژیک دوشونجه لری اساسیندا قورلان انتظام لاردا بو چئشیت لیلیگه آنلایش گؤسته ریله بیلر می؟ بو سورون یالنیز توپلومون ذهنییتینه یوخ، حاکیمتین ذهنیتنه باغلی بیر سورون دور. باشقا دئیش له سکولار بیر آلت یاپی اولمادان، آدی چکیلن چئشیت لیلیگی قوروماق ممکون دور می؟ فرقلی دوشونجه لرین بیر توپلوم دا یان- یانا یاشاماسی هانکی بر شرایط ده مومکون اولماسینا توخونماق، بو آلان دا لازیم نظره گلیر. بیر باشقا طرفدن ده، معین سیاسی جغرافیانین، مشخص تاریخی ایله هانکی فیکیر آخین لاری نه سونوجو وارمالارین دیققت مرکزینه آلماق لازیمدیر و او آخین لارین تاریخی تجربه لرین نظره آلارکن گله جک گؤرونوم آچیسینی گؤزدن قاچیرماق اولماز. ایملا باخیمدان دا بعضی سؤزجوکرین یازیلیشی گؤزه چارپیردی. منی گئجیشمه ییم اوچون باغیشلایین. یازیچیمیزین یولو آچیق و قلمی ائتگیلی اولسون یونس شاملی 

03/28/2016